Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie konieczności zmiany przepisów prawnych w zakresie sposobów identyfikacji funkcjonariuszy Policji z dnia 2024-06-20.
Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie konieczności zmiany przepisów prawnych w zakresie sposobów identyfikacji funkcjonariuszy Policji.
Rzecznik Praw Obywatelskich już w 2020 r. sygnalizował potrzebę zmian legislacyjnych w obszarze sposobów identyfikacji funkcjonariuszy Policji. Problem dostrzeżony został podczas manifestacji obywatelskich, spontanicznie odbywających się w latach ubiegłych w całej Polsce, podczas których dochodziło do eskalacji rozwiązań siłowych stosowanych przez nieidentyfikowalnych funkcjonariuszy Policji. Mimo że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji trzykrotnie dokonywało w 2022 r. zmiany przepisów rozporządzenia odnoszącego się do znaków identyfikacyjnych policjantów, postulaty RPO nie zostały dotąd uwzględnione.
Z problematyką braku indywidualnych znaków identyfikacyjnych wiąże się ściśle praktyka zasłaniania twarzy przez funkcjonariuszy za pomocą m.in. kominiarek i tzw. kominów. Z informacji medialnych oraz przesłanego Rzecznikowi pisma Biura Prawnego Komendy Głównej Policji wynikało, że trwają prace legislacyjne nad projektem wytycznych w sprawie zasad noszenia przez policjantów kominiarek albo "szalokominiarek", jednak do dziś nie opracowano stosownych rozwiązań w tym zakresie. Praktyka zasłaniania twarzy przez funkcjonariuszy (w tym policjantów pododdziałów zwartych) budzi zaniepokojenie z powodu braku właściwej podstawy prawnej, celowości zasłaniania twarzy i trudności identyfikacyjnych, gdyby doszło do przekroczenia przez funkcjonariuszy uprawnień.
Funkcjonujący sposób identyfikacji funkcjonariuszy pododdziałów zwartych i operacyjnych, biorących udział w zabezpieczeniu np. manifestacji społecznych, jest też sprzeczny ze standardami i zaleceniami organów międzynarodowych. Rzecznik postuluje zatem podjęcie działań, które: zapewnią, że wszyscy umundurowani funkcjonariusze Policji (w tym policjanci występujący w pododdziale zwartym) będą posiadali dobrze widoczne dla osób postronnych, indywidualne znaki identyfikacyjne, umożliwiające ustalenie tożsamości funkcjonariusza przez odpowiednie organy (np. w formie indywidualnego numeru służbowego noszonego w widocznym miejscu na mundurze i/lub hełmie); uregulują kwestie zasłaniania twarzy przez funkcjonariuszy Policji; doprecyzują zasady interwencji nieumundurowanych policjantów w celu zapewnienia możliwości ich indywidualnej identyfikacji przez odpowiednie organy, w szczególności podczas działań podejmowanych w czasie publicznych zgromadzeń. Powyższe praktyki powinny zostać określone w stosownych przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Takie rozwiązanie pozwoli na wyeliminowanie sygnalizowanych luk prawnych, ujednolicenie praktyki poszczególnych jednostek Policji i uniknięcie ewentualnych błędów oraz ich konsekwencji. Ponadto zwiększą one ochronę obywateli i skuteczność czynności procesowych, z korzyścią dla Policji i wymiaru sprawiedliwości.
Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o poinformowanie o stanowisku przyjętym w tej sprawie oraz o podjętych działaniach.