Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zbyt niskich kryteriów dochodowych i świadczeń rodzinnych, opiekuńczych, pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego, zasiłku dla bezrobotnych z dnia 2024-06-24.
Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zbyt niskich kryteriów dochodowych i świadczeń rodzinnych, opiekuńczych, pomocy społecznej, funduszu alimentacyjnego, zasiłku dla bezrobotnych.
Wobec kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich skarg dotyczących niewystarczającej wysokości świadczeń rodzinnych i opiekuńczych, z funduszu alimentacyjnego, z pomocy społecznej, a także ograniczonego do nich dostępu z uwagi na zbyt niskie kryteria dochodowe, Rzecznik zwrócił się ponownie do Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej. RPO wskazał, że w obecnych realiach społeczno-gospodarczych przy znacznym wzroście kosztów utrzymania, spadku wartości pieniądza i perspektywie wzrostu cen energii wysokość świadczeń kierowanych do osób i rodzin wymagających osłony socjalnej jest niewystarczająca. Określone na zbyt niskim poziomie kryteria dochodowe powodują natomiast, że już dzisiaj wiele osób i rodzin potrzebujących pozostaje poza systemem wsparcia.
W związku z tym duży niepokój Rzecznika wzbudziły rządowe propozycje dla Rady Dialogu Społecznego dotyczące kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń z pomocy społecznej oraz kryteriów i świadczeń rodzinnych. Z pojawiających się w przestrzeni publicznej informacji wynika, że planowane jest podniesienie wysokości kryteriów. Propozycja kwot kryteriów dochodowych w świadczeniach rodzinnych skupia się na ,,zamrożeniu" tych progów, tj. pozostawienia ich na obecnym poziomie. Bez zmian pozostawiono także świadczenia rodzinne, zasiłki i dodatki do zasiłków rodzinnych, a wśród argumentów za przyjęciem takiego rozwiązania przedstawiono m.in. funkcjonowanie programu 800+, świadczenie "Dobry Start" i program "Aktywny Rodzic". Świadczenia rodzinne i opiekuńcze, świadczenia z funduszu alimentacyjnego i świadczenia z pomocy społecznej stanowią istotny element systemu wsparcia.
W tym kontekście określone w przepisach ustawy oświadczeniach rodzinnych, ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów i ustawy o pomocy społecznej mechanizmy, tryby i terminy weryfikacji zarówno kryteriów dochodowych jak i wysokości świadczeń wymagają przeglądu i odpowiedniej modyfikacji. Nie uwzględniają one bowiem czynników mających wpływ na kondycję finansową osób i rodzin takich jak np. inflacja czy skokowy wzrost cen energii i ogrzewania. Powoduje to, że duża grupa osób w obliczu kryzysowej sytuacji pozostaje poza wsparciem, a udzielana pomoc finansowa - ze względu na spadek jej wartości - nie tylko nie spełnia swych zadań, ale nie zaspokaja elementarnych potrzeb pozwalających na zabezpieczenie godności człowieka.
Rzecznik zwrócił się do Minister o przeanalizowanie przedstawionych uwag i podjęcie działań naprawczych zabezpieczających osłonę socjalną osób potrzebujących i zagrożonych ubóstwem oraz o przedstawienie stanowiska w sprawie.