Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie dostępności lekarzy sądowych.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają sygnały od obywateli wskazujące na problem z dostępnością lekarzy sądowych.

Wnioskodawcy zwracają uwagę na problem z faktyczną dostępnością lekarzy sądowych i z nieinformowaniem o czasowej niedostępności lekarzy na stronach internetowych sądów. Zdarza się, że w danym okręgu dostępny jest tylko jeden lekarz sądowy o wąskiej specjalizacji, co budzi zaniepokojenie obywateli co do możliwości rzetelnej oceny ich stanu zdrowia.

Obywatele wskazują, że z uwagi na brak dostępności lekarzy sądowych o różnych specjalizacjach, lekarze ci wydając zaświadczenia potwierdzające zdolność albo niezdolność do stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie organu uprawnionego, powielają diagnozy innych lekarzy, znajdujące odzwierciedlenie w przedkładanej im dokumentacji medycznej, nie czując się kompetentnymi do czynienia własnych ustaleń. Bez wątpienia zapewnienie dostępu do lekarza sądowego w każdym okręgu sądowym i w odpowiedniej liczbie ma istotne znaczenie dla zagwarantowania realnej możliwości usprawiedliwienia niestawiennictwa uczestników postępowań sądowych z powodu choroby i nienarażania obywatela na negatywne konsekwencje procesowe związane z faktyczną niemożnością uzyskania zaświadczenia od lekarz sądowego.

Z przekazywanych RPO informacji wynika, że brak lekarzy sądowych dotyka także uczestników postępowań dyscyplinarnych. Na sprawę tę zwróciła ostatnio uwagę Naczelna Rada Adwokacka, która w skierowanym Ministra Sprawiedliwości wystąpieniu zawnioskowała, aby w porozumieniu z prezesami sądów okręgowych, w ramach ich działalności administracyjnej, podjąć skuteczne działania zmierzające do zapewnienia dostępności lekarzy sądowych w każdym okręgu sądowym. W przypadku niemożności zadośćuczynieniu tej prośbie, NRA zwróciła się o rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do uchylenia przepisów ustawy o lekarzu sądowym.

Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Ministra o przekazanie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 28 czerwca 2024 r. wskazał, że na brak zapewnienia uczestnikom postępowania dostępu do uprawnionego lekarza sądowego ma niewątpliwie wpływ wysokość wynagrodzenia przyznawanego lekarzom sądowym. Biorąc pod uwagę wymóg bardzo wysokich kwalifikacji lekarzy sądowych, a także konieczność osobistego zbadania uczestnika postępowania, po dodatkowym zapoznaniu się z dostępną dokumentacją medyczną, co wynika z ustawy o lekarzu sądowym oraz obowiązek prowadzenia szczegółowej dokumentacji, wskazanej w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie wzoru zaświadczenia wystawianego przez lekarza sądowego oraz wzoru rejestru wystawionych zaświadczeń, należy stwierdzić, iż liczba osób, która mogłaby być zainteresowana podpisaniem umowy z prezesem właściwego sądu okręgowego jest ograniczona. W związku z powyższym możliwości prezesów sądów okręgowych w tym zakresie są również istotnie ograniczone, zaś jednym z czynników, który może zachęcić uprawnionych lekarzy do zawarcia umowy w tym zakresie jest wysokość wynagrodzenia. W związku z powyższym Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło działania w celu zidentyfikowania skali zasygnalizowanego problemu oraz prowadzi prace analityczno-koncepcyjne zmierzające do zwiększenia wynagrodzeń lekarzy sądowych w drodze nowelizacji ww. rozporządzenia. Wynik tych prac oraz termin, w jakim zostaną one zakończone zależeć będą m.in. od możliwości budżetowych Państwa.