Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w sprawie projektowanego centralnego systemu informatycznego.

Rzecznik Praw Obywatelskich skierował wystąpienie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w związku z wpływającymi skargami dotyczącymi projektowanego centralnego systemu informatycznego służącego do wystawiania i gromadzenia faktur. Prace nad wdrożeniem systemu nie zostały zakończone i aktualnie proponowany jest późniejszy termin wejścia w życie przedmiotowych regulacji. Jak wynika dodatkowo z informacji udostępnionych na stronie Ministerstwa, audyt Krajowego Systemu e-Faktur wykazał szereg nieprawidłowości.

Przedsiębiorcy w skargach kierowanych do Biura RPO przede wszystkim wyrażają obawy związane z szerokim zakresem danych gromadzonych w Krajowym Systemie e-Faktur, które mogą odnosić się do tajemnicy handlowej przedsiębiorstw. Dostęp do danych zawartych w systemie przewidziany jest natomiast dla podmiotów korzystających z systemu oraz właściwych organów państwowych. Wątpliwości podnoszone przez przedsiębiorców odnoszą się w szczególności do kwestii zapewnienia bezpieczeństwa danych gromadzonych w centralnym systemie. Jak wynika ze skarg, "do centralnego systemu mają być wysyłane informacje przedsiębiorców o tym co, komu i za ile sprzedają. I to na skalę całego kraju, a to są przecież informacje stanowiące ściśle strzeżoną tajemnicę handlową każdego przedsiębiorstwa. W nowym systemie wszystkie te informacje znajdą się w jednym miejscu".

Rzecznik wskazał, że przedsiębiorcy prowadzą swą działalność w oparciu o tajemnicę przedsiębiorstwa. Zgodnie z definicją przyjętą w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przez tajemnicę przedsiębiorstwa należy rozumieć informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności. Powyższe uwagi przedsiębiorców wydają się istotne z punktu widzenia wolności działalności gospodarczej, która gwarantuje ochronę tajemnicy handlowej przedsiębiorstwa. Wolność działalności gospodarczej, choć nie ma charakteru absolutnego, to może podlegać ograniczeniom na zasadach wynikających z art. 31 ust. 3 Konstytucji w zw. z art. 22 Konstytucji. Ponadto, przedstawione sygnały budzą wątpliwości z punktu widzenia prawa do prywatności i ochrony danych osobowych gwarantowanych odpowiednio w art. 47 i 51 Konstytucji, a także przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. Zgodnie z art. 51 ust. 2 Konstytucji oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji, gromadzone przez władze publiczne informacje powinny być ograniczone do niezbędnych danych. Należy przy tym podkreślić, że ze standardu konstytucyjnego i europejskiego ochrony danych osobowych wynika konieczność zapewnienia odpowiednich gwarancji ochrony danych osobowych.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o odniesienie się do tych wątpliwości oraz o informacje odnośnie do szerokiego zakresu danych gromadzonych w Krajowym Systemie e-Faktur stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, w tym zasad udostępniania danych z centralnej ewidencji, a także zapewnienia bezpieczeństwa tych danych.