Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie projektu ustawy o "kredycie mieszkaniowym #na Start".

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski obywateli, zawierające uwagi do rządowego projektu ustawy o "kredycie mieszkaniowym #na Start" i przyjętych w nim rozwiązań.

Największa liczba wniosków dotyczy regulacji przewidzianej w art. 4 projektu ustawy określającej warunki, jakie muszą zostać spełnione przez kredytobiorcę kredytu mieszkaniowego i ustalone w ust. 1 pkt 2 kryterium wieku, dotyczące jedynie i wyłącznie osób prowadzących jednoosobowe gospodarstwo domowe (singli). Przepis ten stanowi, że kredyt mieszkaniowy może zostać udzielony, jeżeli "w dniu złożenia wniosku o jego udzielenie kredytobiorca nie ukończył 35 lat, chyba że w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy wchodzą co najmniej dwie osoby lub kredyt ten jest udzielany jako kredyt konsumencki". W nadsyłanych pismach Wnioskodawcy podnoszą, że przewidziana przez projektodawcę ustawy cezura wieku - 35 lat - odnosząca się wyłącznie do osób prowadzących jednoosobowe gospodarstwa domowe (singli) jest przejawem dyskryminacji tej grupy osób w co najmniej dwóch aspektach tj. wieku kredytobiorcy - 35 lat i charakteru prowadzonego przez nich gospodarstwa domowego (jedno lub wieloosobowego), a tym samym stoi w sprzeczności z obowiązującymi przepisami, w tym w szczególności z Konstytucją i wynikającą z jej art. 32 zasadą równego traktowania i zakazem dyskryminacji. Wnioskodawcy podkreślają także, że ograniczenie przez projektodawcę ich dostępu do przedmiotowego programu wsparcia w dopłatach do rat spłaty kredytu hipotecznego na zakup pierwszego mieszkania - z uwagi na wiek - wzbudza w nich poczucie krzywdy i narusza ich godność.

W kierowanych do Rzecznikach pismach Wnioskodawcy podnoszą także problem nieuwzględnienia w projekcie ustawy sytuacji rodzin z dzieckiem (dziećmi) z niepełnosprawnością wymagającą dodatkowego pokoju i postulują w tym zakresie zrównanie warunków kredytu z kredytem przewidzianym dla rodzin z co najmniej 3 dzieci (możliwość zaciągnięcia kredytu na lokal mieszkalny lub dom w celu poprawy warunków mieszkaniowych, w sytuacji, gdy mieszkanie nie jest pierwszym mieszkaniem kredytobiorcy). Wydaje się, że analogiczna sytuacja dotyczyć będzie wszystkich rodzin z osobą (osobami) z niepełnosprawnością z orzeczonym uprawnieniem do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.

Wnioskodawcy wyrażają także obawy o to, że przyjęcie przedmiotowej ustawy odniesie skutek odwrotny do zamierzonego, tj. przede wszystkim spowoduje w istocie dalszy wzrost cen mieszkań i inne negatywne zjawiska na rynku mieszkaniowym niekorzystne dla obywateli.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o analizę powyższych uwag i przedstawienie stanowiska w poruszonych kwestiach.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii w piśmie z 2 września 2024 r. wyjaśnił, że aktualne brzmienie przepisów projektu ustawy dopuszcza możliwość skorzystania z programu kredyt mieszkaniowy #naStart przez osoby, które nie posiadają i nie posiadały w przeszłości lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego ani spółdzielczego prawa do lokalu i w dniu udzielenia kredytu nie ukończyły 35. roku życia. Pozwala się na udzielenie kredytu mieszkaniowego osobie, która posiadała prawo własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu a prawo to zostało nabyte przez kredytobiorcę w drodze dziedziczenia lub darowizny i zbyte przez niego przed ukończeniem 18 lat lub w drodze darowizny na rzecz osoby nie wchodzącej w skład jego gospodarstwa domowego. W projekcie ustawy uwzględniono także szczególną sytuację osób niepełnosprawnych, poprzez zniesienie limitu wieku lub definiowanie osoby z niepełnosprawnościami jako dziecka, co może wpływać na wysokość udzielonego wsparcia. Sekretarz Stanu zapewnił, że resort pracuje nad rozwiązaniami mającymi na celu zwiększenie dostępności mieszkań, zarówno w obszarze mieszkalnictwa rynkowego, jak i społecznego. Poza wsparciem gospodarstw domowych w nabyciu prawa własności lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, program może przyczynić się do wzrostu podaży mieszkań.