Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie centralnego rejestru umów pracowników jednostek sektora finansów publicznych z dnia 2024-04-03.
Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie centralnego rejestru umów pracowników jednostek sektora finansów publicznych
W dotychczasowej korespondencji w sprawie centralnego rejestru umów pracowników jednostek sektora finansów publicznych, Rzecznik Praw Obywatelskich, mając na uwadze ochronę prawa do prywatności i danych osobowych, wyrażał zastrzeżenia odnośnie do regulacji przewidujących obowiązek prowadzenia przedmiotowego rejestru.
Wątpliwości budzi kwestia określenia zakresu podmiotowego i przedmiotowego projektowanego rejestru publicznego, o którym mowa w art. 34a ustawy o finansach publicznych. Jak wskazywał RPO, brak konkretnych norm ustawowych oraz wytycznych wskazujących na zakres informacji, które mają być ujawnione w publicznym rejestrze, rodzi problemy interpretacyjne, a w dalszej kolejności ryzyko naruszenia prawa do prywatności i ochrony danych osobowych obywateli. Pomimo faktu, że przepisy służą realizacji uzasadnionego interesu publicznego w postaci transparentności wydatków publicznych oraz zapewnienia dostępu do informacji publicznej, ich wykładnia może prowadzić do ujawnienia informacji odnoszących się do sfery prywatnej pracownika podlegającej ochronie.
Należy zauważyć, że w świetle przywoływanego we wcześniejszych wystąpieniach orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz sądów administracyjnych, nie wszystkie informacje dotyczące umowy o pracę osób zatrudnionych w jednostkach sektora publicznego stanowią informację publiczną, która powinna być udostępniona w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Należy więc zaznaczyć, że w analizowanych regulacjach konieczne jest dookreślenie m.in. kręgu podmiotów, tj. osób pełniących funkcje publiczne, wobec których zakres dopuszczalnej ingerencji w sferę prywatności jest ujmowany znacznie szerzej, czy wartości przedmiotu umowy, tj. wskazanie, jakie konkretne składniki wynagrodzenia za pracę powinny zostać ujawnione. Konieczne jest zatem przyjęcie konkretnych wytycznych, które będą umożliwiały określenie danych podlegających ujawnieniu w rejestrze umów, a także danych, które powinny podlegać anonimizacji/wyłączeniu z udostępnienia w tym rejestrze. Należy przy tym podkreślić, że wykładnia znowelizowanych przepisów ustawy o finansach publicznych powinna odbywać się przy zachowaniu odpowiedniej równowagi między konstytucyjnymi wartościami, tj. jawnością informacji publicznej oraz prywatnością osoby pełniącej funkcję publiczną, uwzględniając aktualne orzecznictwo sądowe w tym obszarze. Co ważne, zakres danych gromadzonych i udostępnianych w rejestrze publicznym powinien mieć podstawę ustawową.
Ponadto, jak już Rzecznik wskazywał we wcześniejszych wystąpieniach, należy zwrócić uwagę na konieczność dostosowania rejestru do wymogów wynikających z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych. Tymczasem w ustawie brak jest jakichkolwiek regulacji odnoszących się do zasad przetwarzania danych osobowych w rejestrze, m.in. wskazania administratora danych osobowych, czy okresu przechowywania danych/czasu, po jakim dane będą usuwane z rejestru. Należy również mieć na uwadze konieczność dokonania kompleksowych zmian ustawodawczych w odniesieniu do rejestrów publicznych, ujawniających informacje odnoszące się do sfery majątkowej obywateli, w tym m.in. do rejestru beneficjentów rzeczywistych.
Mając powyższe na uwadze, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o odniesienie się do przedstawianych dotychczas wątpliwości w zakresie regulacji dotyczących publicznego rejestru umów, a także wskazanie, jakie zostały podjęte działania w tym obszarze.