Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Skarga nadzwyczajna od wyroku Sądu Apelacyjnego w zakresie pominięcia skutków prawnych wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Rzecznik Praw Obywatelskich z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wniósł skargę nadzwyczajną, zaskarżając wyrok Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 12 czerwca 2006 r., w części oddalającej apelację D. K. i Sz. K.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 1) ustawy o SN zaskarżonemu orzeczeniu Rzecznik zarzucił: naruszenie zasad i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji, a mianowicie: art. 190 ust. 1 Konstytucji, zgodnie z którym orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne - przez to, że Sąd Apelacyjny w W. pominął skutki prawne wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 kwietnia 2006 r., sygn. SK 30/04, w którym Trybunał orzekł, że art. 1 pkt 81) lit. a w zw. z art. 9 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw jest niezgodny z zasadą ochrony praw słusznie nabytych wyrażoną w art. 2 i art. 64 ust. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim odnosi się do wszczętych a niezakończonych przed jego wejściem w życie spraw dotyczących nabycia użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy niezabudowanych przez ich posiadaczy; art. 2 i art. 64 ust. 2 Konstytucji, gwarantujących zasadę ochrony praw nabytych, poprzez pominięcie okoliczności, że D. K. i Sz. K. w chwili wejścia w życie art. 1 pkt 81) lit. a ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw dysponowali maksymalnie ukształtowaną ekspektatywą ustanowienia na ich rzecz prawa użytkowania wieczystego działki, wraz z przeniesieniem na ich rzecz własności budynku, posadowionego na gruncie.

Ponadto, na podstawie art. 89 § 1 pkt 2) ustawy o SN zaskarżonemu orzeczeniu RPO zarzucił: rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie: art. 207 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (w dacie wydawania zaskarżonego wyroku, dalej jako: „u.g.n.”) w brzmieniu ukształtowanym przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 kwietnia 2006 r., sygn. SK 30/05 – poprzez jego niezastosowanie, art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego w zw. art. 207 ust. 1 u.g.n. w brzmieniu ukształtowanym przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 kwietna 2006 r., sygn. SK 30/05 – poprzez błędne przyjęcie, że D. K. i Sz. K. nie posiadają interesu prawnego w ustaleniu częściowej nieważności umowy zawartej w dniu 31 grudnia 1998 r. pomiędzy Gminą a Spółdzielnią Mieszkaniową o oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości, pomimo iż dysponowali oni ostatecznie ukształtowaną ekspektatywą nabycia prawa użytkowania wieczystego tej działki.

Uwzględnienie skargi jest konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, ponieważ zaskarżone orzeczenie narusza zasadę ochrony praw nabytych oraz pozostające z tą zasadą w nierozłącznym związku zasady zaufania do państwa i prawa i zasady pewności prawa, wywodzonych z art. 2 Konstytucji. Z zasad tych wynika, że zmiana prawa dotychczas obowiązującego, która pociąga za sobą niekorzystne skutki dla sytuacji prawnej określonych podmiotów, powinna być przeprowadzona w taki sposób, aby pozwolić im na dostosowanie do nowej sytuacji, a bierność ustawodawcy w tym zakresie prowadzi do naruszenia art. 2 Konstytucji. Skoro orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zapewniało powodom poszanowanie przysługującej im ekspektatywy maksymalnie ukształtowanej, to pozbawienie tej ochrony naruszyło zasadę zaufania, zasadę pewności prawa i zasadę ochrony praw nabytych.

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczność, że w dacie orzekania przez Sąd Najwyższy upłynie już 5 lat od chwili uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia, w oparciu o dyspozycję art. 89 § 4 ustawy o SN Rzecznik wniósł o uwzględnienie przez Sąd Najwyższy niniejszej skargi nadzwyczajnej oraz o stwierdzenie, że zaskarżony wyrok Sąd Apelacyjnego w W. z dnia 10 kwietnia 2006 r. – w zakresie, w jakim oddala apelację wniesioną przez D. i Sz. K. - został wydany z naruszeniem prawa, a ściślej, z naruszeniem przepisów Konstytucji i prawa materialnego - wskazanych powyżej.