Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Zagranicznych dotyczące wadliwego funkcjonowania systemu zapisów na wizyty w konsulatach.

Rzecznik Praw Obywatelskich od ponad dwóch lat regularnie otrzymuje wnioski od obywateli RP przebywających poza Polską, dotyczące braku możliwości umówienia się na wizytę w konsulatach z uwagi na wadliwe funkcjonowanie systemu e-Konsulat. Pomimo wystąpień Rzecznika do Ministra Spraw Zagranicznych, jak i poszczególnych konsulów, sytuacja nie uległa zmianie i w dalszym ciągu wpływają skargi od osób, które nie mają możliwości umówienia się na wizytę w konsulacie.

Skargi te dotyczą konsulatów w na terenie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz Argentyny. Problem w dalszym ciągu polega na tym, że po rozpoczęciu zapisów na wizytę, wolne miejsca znikają w kilka sekund, co powoduje, że w praktyce wielu obywateli od wielu miesięcy nie ma możliwości umówienia się. Zdecydowana większość Wnioskodawców wskazuje, że próbują umówić się na wizytę w konsulacie w celu uzyskania nowego paszportu. W rezultacie Wnioskodawcy często przez wiele miesięcy pozbawieni są paszportu, co utrudnienia im codzienne funkcjonowanie, w tym wykonywanie pracy poza Polską, oraz uniemożliwia wyjazd z państwa, w którym przebywają.

Wskazana sytuacja powoduje nieuzasadnione pozbawienie - wynikającego z art. 5 ust. 1 ustawy o dokumentach paszportowych - prawa do posiadania dokumentu paszportowego. Zarówno z treści pism otrzymanych od konsulów, jak i z treści wniosków wynika, że wadliwe funkcjonowanie systemu zapisów na wizyty w konsulatach związane jest w znacznej mierze z działalnością nielegalnych pośredników, którzy przejmują wolne miejsca i następnie proponują ich odsprzedanie w mediach społecznościowych.

Zdaniem RPO warte rozważenia jest rozwiązanie polegające na czasowym wprowadzeniu zastępczej możliwości rejestracji na wizyty w konsulatach na terenie Wielkiej Brytanii oraz w Argentynie, do czasu wyeliminowania działalności wskazanych pośredników i innych problemów wpływających na możliwość umówienia się na wizytę w konsulacie, w celu zapewnienia możliwości realizacji prawa do posiadania dokumentu paszportowego dla obywateli polskich przebywających w tych państwach.

Biorąc pod uwagę powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie informacji na temat działań podjętych w celu rozwiązania wskazanego problemu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w piśmie z 25 marca 2024 r. poinformowała, że problem dotyczący uzyskiwania terminów wizyt via system e-Konsulat jest pochodną znacznego wzrost u zapotrzebowania względem możliwości kadrowych urzędów konsularnych, a także nieuregulowanej prawnie działalności podmiotów trzecich (tzw. pośredników), w tym zagranicznych, którzy za pomocą przygotowanego do tego celu oprogramowania monitorują dostępność terminów (de facto finalnie je blokując). Mimo ciągłego udoskonalania system u zapisów i wprowadzani a w nim dodatkowych zabezpieczeń nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie problemu także z uwagi na posługiwanie się przez pośredników autentycznymi danymi, które zostały im dobrowolnie udostępnione przez obywateli RP. Podsekretarz Stanu zapewniła, że stosowne działania będą kontynuowane w celu jak największego ograniczenia skali problemu będącego przedmiotem wystąpienia RPO.