Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie wykonywania czynności zastrzeżonych dla lekarzy przez pielęgniarki - funkcjonariuszki SW.

W Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich prowadzone jest postępowanie wyjaśniające w sprawie wykonywania czynności zastrzeżonych dla lekarzy (tzn. akceptacji transportowych skazanego) przez funkcjonariuszki - pielęgniarki.

Jak wskazują Zainteresowane, zgodnie z instrukcją transportową obowiązującą w zakładach karnych (w module Noe -Net) pielęgniarki zobowiązane zostały do przekazania informacji dla innych działów, czy osadzony jest zdolny do transportu. Obowiązek ten wynika z § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności. Zgodnie z jego treścią, badaniom kontrolnym: podmiotowym (wywiad chorobowy) i przedmiotowym (fizykalnym) poddaje się osobę pozbawioną wolności przed jej przetransportowaniem lub zwolnieniem z zakładu karnego. Funkcjonariuszki mają wątpliwości, czy wykonanie tej czynności nie jest zastrzeżone dla lekarzy.

W ocenie funkcjonariuszek orzekanie o stanie zdrowia osadzonego zostało zastrzeżone dla lekarzy, a rozkazy takie mogą być niezgodne z prawem. Zgodnie bowiem z art. 42 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, to lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby.

Zauważenia przy tym wymaga, że zgodnie z art. 115 § 1 pkt. 1a pkt 1 ustawy - Kodeks karny wykonawczy skazanemu odbywającemu karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo wyboru lekarza i pielęgniarki ambulatorium z izbą chorych. Funkcjonariuszki-pielęgniarki obawiają się, że zobowiązywanie ich - w ramach ustnego polecenia służbowego - do orzekania o stanie zdrowia skazanego, przy udzielaniu informacji o możliwości jego transportowania innym działom, narusza prawo skazanego do osobistego zbadania przed transportem przez lekarza. Wchodząc w kompetencje lekarzy, mogą przekraczać swoje uprawnienia i w razie pogorszenia stanu zdrowia skazanego podczas transportu mogą narażać się na odpowiedzialność karną, dyscyplinarną i cywilną.

Jako, że opisana sytuacja budzi wątpliwości z punktu widzenia ochrony praw i wolności funkcjonariuszy Służby Więziennej, jak i praw osób skazanych, Rzecznik zwrócił się do Dyrektora Generalnego SW z prośbą o odniesienie się do przedstawionego problemu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Zastępca Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w piśmie z 15 listopada 2023 r. wskazał, że obowiązek przeprowadzenia badania osoby pozbawionej wolności przed przetransportowaniem uregulowany został w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie udzielania świadczeń zdrowotnych przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności. W świetle normy prawnej wynikającej z treści § 6 ust. 1 i ust. 2 przywołanego rozporządzenia, w ocenie SW bezsprzecznym jest, że realizacja badań kontrolnych osób pozbawionych wolności przed ich przetransportowaniem pozostaje w właściwości lekarza, którego obowiązkiem jest wydawanie zaleceń oraz odnotowywanie ich w dokumentacji medycznej osadzonego. Należy przy tym zauważyć, że podjęcie decyzji przez lekarza o zdolności osoby pozbawionej wolności do transportu uruchamia szereg procedur administracyjnych, mających na celu bezpieczne i sprawne przetransportowanie osadzonego. Dokumentowanie powyższego procesu odbywa się w Centralnej Bazie Danych Osób Pozbawionych Wolności - CBDOPW i zapewnia transparentność działań zapewniając tym samym bezpieczeństwo konwoju. Biorąc pod uwagę deficyt kadry lekarskiej, a także wysokie koszty jej zatrudnienia, należy uznać, że powierzanie jej zadań stricte administracyjnych, możliwych do realizacji przez personel pielęgniarski nie ma uzasadnienia faktycznego. Podkreślić bowiem należy, że personel pielęgniarski nie realizuje w powyższym zakresie funkcji orzekającej.