Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego.

Rzecznik Praw Obywatelskich, ze względu na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wniósł skargę nadzwyczajną co do całości prawomocnego nakazu zapłaty wydanego 19 października 2009 r. w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w B.-B. (dalej: "zaskarżony nakaz zapłaty").

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 1 ustawy o SN, sądowi, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty, Rzecznik zarzucił: naruszenie zasady ochrony konsumenta ustanowionej w art. 76 Konstytucji, interpretowanej, na podstawie art. 9 Konstytucji, z uwzględnieniem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "TSUE") dotyczącego przepisów Dyrektywy z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (dalej: "Dyrektywa 93/13"), poprzez wydanie przeciwko pozwanej konsumentce nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym na podstawie weksla, bez zbadania z urzędu umowy pożyczki, której wykonanie ten weksel zabezpieczał, a przez to niezapewnienie konsumentce właściwej ochrony sądowej przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi przedsiębiorcy, mimo że na podstawie dokumentów załączonych do pozwu sąd z łatwością mógł ustalić, że stosunkiem podstawowym jest umowa pożyczki zawarta przez przedsiębiorcę z konsumentką, której postanowienia powinny być zbadane przez sąd z urzędu, pod kątem ich potencjalnej abuzywności.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 ustawy o SN, sądowi, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty, RPO zarzucił: rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 499 pkt 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (dalej: "k.p.c.") w zw. z art. 498 § 2 k.p.c., w brzmieniu tych przepisów obowiązującym w dacie wydania zaskarżonego nakazu zapłaty, przez ich niewłaściwe zastosowanie, a także art. 248 § 1 k.p.c. i art. 232 zd. 2 k.p.c. przez zaniechanie ich zastosowania, wszystkie wymienione w zw. z art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13, poprzez wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, mimo że treść weksla, odczytywana łącznie z załączonym do pozwu wezwaniem do zapłaty, budziła wątpliwości co do wymagalności i wysokości zobowiązania wekslowego konsumentki, które to wątpliwości, sąd, w świetle art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13, powinien był wyjaśnić przez dopuszczenie z urzędu jako dowodu treści umowy pożyczki zawartej przez pozwaną ze Spółką z o.o., do której przedstawienia powinien był zobowiązać powoda z urzędu, co jednocześnie oznaczało brak podstaw do wydania nakazu zapłaty oraz konieczność skierowania sprawy do postępowania zwykłego; rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 202 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonego nakazu zapłaty w zw. z art. 371 § 1 k.p.c. w zw. z art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13, przez ich niewłaściwe zastosowanie, poprzez rozpoznanie sprawy i wydanie nakazu zapłaty przez Sąd Rejonowy w B.-B., mimo że sąd ten, z uwagi na fakt, iż pozwana był konsumentką, powinien był z urzędu stwierdzić bezskuteczność powołania się powoda na właściwość miejscową wynikającą z art. 371 k.p.c., a w konsekwencji stwierdzić swoją niewłaściwość miejscową i przekazać sprawę sądowi właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania pozwanej, to jest Sądowi Rejonowemu w K.; rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 3851 § 1 i § 3 w zw. z art. 221 ustawy - Kodeks cywilny (dalej: "k.c.") w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonego nakazu zapłaty, poprzez ich niezastosowanie, polegające na zaniechaniu zbadania treści umowy zawartej między przedsiębiorcą i konsumentką, a w konsekwencji braku kontroli z urzędu abuzywności klauzul zawartych w umowie pożyczki, co doprowadziło do odmowy przyznania ochrony uprawnionej konsumentce oraz nierozpoznania istoty sprawy przez sąd.

Na podstawie art. 91 § 1 ustawy o SN, Rzecznik wniósł o uchylenie przez Sąd Najwyższy w całości nakazu zapłaty wydanego 19 października 2009 r. w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w B.-B. i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.