Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie potrzeby utworzenia ogólnopolskiej sieci tzw. komfortek z dnia 2023-07-19.
Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie potrzeby utworzenia ogólnopolskiej sieci tzw. komfortek.
W wyniku analizy projektu rozporządzenia, na które wskazał Minister Rozwoju i Technologii w swojej odpowiedzi na poprzednie wystąpienie RPO, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na kwestie, które w jego ocenie wymagają uwzględnienia w projektowanym rozporządzeniu, aby zapewnić osobom z niepełnosprawnościami realną poprawę dostępności przestrzeni publicznej.
Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem rozszerzeniu ma ulec katalog pomieszczeń higienicznosanitarnych o pomieszczenia przeznaczone do przewijania. O ile z satysfakcją Rzecznik odnotował informację o utworzeniu katalogu podmiotów, na które przy projektowaniu budynków zostanie nałożony obowiązek zorganizowania komfortki, to wskazany w projekcie limit powierzchni użytkowej, budzi jego wątpliwości.
W projekcie rozporządzenia wprowadza się obowiązek zorganizowania pokoi służących do karmienia i przewijania dzieci w przypadku każdego budynku gastronomii, handlu lub usług o powierzchni użytkowej powyżej 1000 m2, a także stacji paliw o powierzchni użytkowej powyżej 100 m2. Oznacza to, że powierzchnia budynku galerii handlowej, w którym powinna powstać komfortka będzie musiała być aż dziesięciokrotnie większa niż budynku, w którym obowiązkowo będzie musiał zostać utworzony pokój przeznaczony do karmienia i przewijania dzieci. W ocenie RPO taka dysproporcja nie wydaje się uzasadniona. Zwrócić należy również uwagę, że regulacja dotyczy wyłącznie nowoprojektowanych inwestycji budowlanych. Powstaje zatem obawa, że w najbliższych latach liczba dostępnych dla osób ze szczególnymi potrzebami pokoi, w których komfortowo będzie można przewinąć dorosłą osobę ze szczególnymi potrzebami, nie wzrośnie znacząco.
Rzecznik dostrzega również trudności związane z ewentualnym nałożeniem obowiązku utworzenia komfortek w istniejących już budynkach. Zgodnie z § 1 pkt 7 projektowanego rozporządzenia, obowiązek utworzenia komfortki nie będzie dotyczyć budynków, dla których przed dniem 1 stycznia 2024 r. została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę albo zostało dokonane zgłoszenie budowy, do którego organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniósł sprzeciwu, lub zostało wydane zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 30 ust. 5aa ustawy - Prawo budowlane. Właściwym rozwiązaniem tej kwestii wydaje się wprowadzenie mechanizmów przejściowych w sytuacji, w której obiekt posiada pomieszczenie, które mogłoby przy niewielkim nakładzie finansowym stać się funkcjonującą komfortką.
Ponadto, wątpliwości RPO budzi przepis regulujący charakterystykę takiego pomieszczenia. Podstawowym urządzeniem w takim pomieszczeniu powinna być leżanka o wymiarach zapewniających możliwość skorzystania z niej osobie dorosłej. Oprócz tego każde z takich pomieszczeń winno być wyposażone w podnośnik sufitowy lub jezdny, który umożliwi transport pomiędzy wózkiem a miejscem zmiany środków chłonnych. Równie ważnymi elementami są miska ustępowa, umywalka oraz duży kosz na odpady. Istotną kwestią jest także powierzchnia umożliwiająca swobodne poruszanie się osoby z niepełnosprawnością wraz z użytkowanym przez nią wózkiem oraz nawet dwóch osób asystujących, która została oszacowana na 12 m2.
Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem, dla komfortki przewidziano minimalną powierzchnię użytkową 12 m2 i szerokość co najmniej 3 metrów, co w istocie stanowi spełnienie postulatu strony społecznej. Jednakże projektowane rozporządzenie wskazuje jednocześnie, że takie pomieszczenie ma posiadać wyposażenie umożliwiające przewinięcie dorosłej osoby ze szczególnymi potrzebami w pozycji leżącej. Tak ogólna regulacja może sprawić, że za spełnienie warunku utworzenia komfortki będzie uważane dostawienie w toalecie dla osób z niepełnosprawnościami składanej leżanki. Co równie istotne, projektowane rozporządzenie przewiduje konieczność zainstalowania w tego rodzaju pomieszczeniach umywalki, jednak wydaje się, że jeśli komfortka nie będzie usytuowana w toalecie dla osób z niepełnosprawnością, to przepisy nie będą gwarantować, że będzie wyposażona w miskę ustępową, która zgodnie z postulatami strony społecznej obowiązkowo powinna się w niej znaleźć.
Mając powyższe na uwadze Rzeczniku zwrócił się do Ministra z prośbą o odniesienie się do podniesionych kwestii i uwzględnienie ich w trakcie prac nad projektem rozporządzenia.