Skarga nadzwyczajna od wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w sprawie z powództwa banku o zapłatę z dnia 2023-06-21.
Skarga nadzwyczajna od wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w sprawie z powództwa banku o zapłatę.
Rzecznik Praw Obywatelskich, z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wniósł skargę nadzwyczajną od wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w W. z dnia 15 listopada 2018 r. zaskarżając wyżej powołany wyrok zaoczny Sądu Okręgowego w W. w całości.
Na podstawie art. 89 § 1 pkt 1 UoSN zaskarżonemu wyrokowi zaocznemu Rzecznik zarzucił: naruszenie zasady ochrony konsumenta ustanowionej w art. 76 Konstytucji w zw. z art. 9 Konstytucji poprzez: niezapewnienie właściwej ochrony sądowej pozwanemu konsumentowi, będącemu słabszą stroną stosunku prawnego, ograniczenie się przez Sąd do stosowania wyłącznie przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego, bez uwzględnienia konsumenckiej natury podstawowego stosunku prawnego i co za tym idzie, przepisów o ochronie konsumenta zgodnie z ochroną wynikającą z prawa unijnego, a w szczególności Dyrektywy 93/13, nakazujących Sądowi z urzędu zbadanie w toku postępowania postanowień umowy kredytu pod kątem ich abuzywności; naruszenie prawa do zapewnienia odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej zgodnie z wymogami określonymi w art. 45 ust. 1 Konstytucji jako sprawiedliwości proceduralnej, poprzez brak rozpoznania sprawy przez niezawisły i niezależny Sąd i wydanie wyroku zaocznego, podczas gdy z uwagi na wątpliwości dotyczące stosunku podstawowego nie było podstaw do wydania wyroku zaocznego.
Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 UoSN zaskarżonemu wyrokowi zaocznemu RPO zarzucił: rażące naruszenie prawa procesowego w postaci art. 339 § 2 k.p.c. (według stanu prawnego na dzień orzekania) poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że istnieją podstawy do wydania wyroku zaocznego, pomimo że w sprawie istniały uzasadnione wątpliwości co do twierdzenia powoda o faktach przesądzających o materialnoprawnej zasadności żądania pozwu, a tym samym, że domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. oznacza zwolnienie sądu orzekającego nie tylko z przeprowadzenia postępowania dowodowego, ale także z obowiązku dokonania oceny materialnoprawnej zasadności żądania pozwu opartego na tych twierdzeniach, podczas gdy art. 339 § 2 k.p.c. nie może być wykładany rozszerzająco, ergo zawarte w nim domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda odnosi się wyłącznie do podstawy faktycznej wniosku, natomiast nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego; rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 3851 § 1 ustawy - Kodeks cywilny (dalej: "k.c.") w zw. z art. 3851 § 3 k.c., w zw. z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13, poprzez jego niezastosowanie w sprawie w wyniku zaniechania zbadania istoty sprawy (treści umowy między przedsiębiorcą i konsumentem), a w konsekwencji niezbadanie z urzędu abuzywności klauzul zawartych w umowie kredytu, prowadzącego ostatecznie do odmowy przyznania ochrony uprawnionej konsumentowi.
W konsekwencji powyższego, na podstawie art. 89 § 1 zdanie 1 UoSN, zaskarżonemu wyrokowi zaocznemu Rzecznik zarzucił naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wyrażonej w art. 2 Konstytucji poprzez zaniechanie przez Sąd zbadania z urzędu, czy wyrok zaoczny nie będzie naruszał unormowań chroniących konsumenta przed nieuczciwymi postanowieniami umowy i poprzez brak przeprowadzenia postępowania dowodowego doprowadzi do zachwiania równowagi w sferze ochrony prawnej pozwanego konsumenta, i de facto wsparł działania przedsiębiorcy nakierowane na wykorzystanie słabszej pozycji konsumenta, który nie był w stanie się skutecznie bronić. Takie procedowanie sądu pozostaje w sprzeczności z zasadą lojalności państwa wobec obywateli w procesie stosowania prawa.
Sąd Najwyższy uchylił w całości zaskarżony wyrok zaoczny i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w W. SN zwrócił uwagę na niekonsekwencję Sądu Okręgowego w W. Z jednej strony, słusznie uznał on, że nie istnieją powody do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę na rozprawę. Tym samym przyznał, że istnieje m.in. konieczność weryfikacji klauzul umownych pod kątem ich potencjalnej abuzywności. Z drugiej strony, w związku z niestawiennictwem pozwanego na rozprawie, sąd wydał wyrok zaoczny, potwierdzając, że - w jego ocenie - badanie zapisów umownych nie jest jednak konieczne. Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić zasadność wszystkich postawionych przez Rzecznika zarzutów.