Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie potrzeby podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej instalacji toalet z przewijakami dla dorosłych osób niepełnosprawnych z dnia 2023-05-04.
Wystąpienie do Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie potrzeby podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej instalacji toalet z przewijakami dla dorosłych osób niepełnosprawnych.
Rzecznik Praw Obywatelskich z wielką uwagą obserwuje działalność pięciu organizacji społecznych Koalicji "Przewijamy Polskę", której celem jest podejmowanie działań na rzecz stworzenia ogólnopolskiej sieci toalet dostosowanych do potrzeb dorosłych osób z niepełnosprawnościami, w których oprócz standardowego wyposażenia znajdują się również leżanki (przewijaki) dla osób dorosłych oraz podnośniki umożliwiające m.in. wymianę środków chłonnych - tzw. komfortek. Rzecznik z niepokojem odnotował fakt, iż odbywa się to często w niehigienicznych i urągających godności tych osób warunkach - m.in. na podłogach publicznych toalet, korytarzach czy w samochodach. Brak tego rodzaju miejsc często wyklucza osoby z niepełnosprawnościami z udziału w życiu publicznym, społecznym i rodzinnym lub zmusza je do podejmowania decyzji niekorzystnie wpływających na ich zdrowie - nieprzyjmowania napojów czy posiłków w celu ograniczenia konieczności korzystania z toalet.
Rzecznik podkreślił, że obowiązek wyrównywania szans osób z niepełnosprawnościami oraz umożliwienia im pełnego uczestnictwa we wszystkich sferach życia potwierdza ratyfikowana przez Polskę Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Podkreśla ona znaczenie projektowania uniwersalnego oraz konieczność wprowadzenia przez poszczególne państwa standaryzacji rozwiązań przestrzennych, które zapewniłyby dostępność dla wszystkich użytkowników. Ponadto władze publiczne są zobowiązane do zapewnienia, że świadczone w społeczności lokalnej usługi i urządzenia dla ogółu ludności będą dostępne dla osób niepełnosprawnych, na zasadzie równości z innymi osobami oraz będą odpowiadać ich potrzebom, co ma na celu umożliwienie im prowadzenia niezależnego życia. Kwestia zapewnienia miejsc dla osób z niepełnosprawnościami przeznaczonych do wykonania czynności pielęgnacyjno-higienicznych - niebędących jednak "standardowymi" toaletami dla tej grupy osób w rozumieniu aktualnie obowiązujących przepisów - wpisuje się w standard międzynarodowy, którego wymaga Konwencja.
Obecnie kwestie związane z zapewnieniem osobom ze szczególnymi potrzebami dostępu do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych regulują przepisy prawa budowlanego. Art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy - Prawo budowlane wprowadza ogólną regulację, zgodnie z którą przy budowie obiektu budowlanego bądź jego poszczególnych części oraz związanych z nim urządzeń należy zapewniać m.in. niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby z niepełnosprawnościami. Z kolei szczegółowe wymagania dla budynków są zawarte w przepisach wykonawczych do wyżej wskazanego aktu - m.in. w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
W ocenie Rzecznika, ze względu na złożoność problemu dostępności osób z niepełnosprawnościami do przestrzeni publicznej, nie będzie wystarczające dodanie w odpowiednim rozporządzeniu, w zakresie dotyczącym toalet dla osób z niepełnosprawnościami kolejnego punktu w postaci leżanki. Równie ważne jest wyposażenie takiego pomieszczenia w podnośnik sufitowy bądź jezdny, który umożliwiłby transport pomiędzy przewijakiem a wózkiem. Wskazane urządzenia są potrzebne, aby osoby asystujące podnosząc osobę z niepełnosprawnością nie były narażone na problemy zdrowotne bądź kontuzje. Oprócz ponadstandardowego wyposażenia ważna jest także wielkość takiego pomieszczenia ze względu na zapewnienie konieczności swobodnego poruszania się osoby z niepełnosprawnością wraz z użytkowanym przez nią wózkiem oraz nawet dwóch osób asystujących, gdy w danym przypadku zajdzie taka potrzeba. Stąd też rekomendowana powierzchnia takiego pomieszczenia musiałaby mieć wymiary przynajmniej 3x4m.
Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o analizę omówionego wyżej zagadnienia oraz rozważenie podjęcia prac legislacyjnych w przedmiotowym zakresie.