Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie przetwarzania danych osobowych przez GUS.

Do wiadomości Rzecznika Praw Obywatelskich przekazane zostało pismo Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji, skierowane do Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego będące odpowiedzią na zobowiązanie dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych, w trybie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2022, w sprawie przekazania do Głównego Urzędu Statystycznego, danych jednostkowych o abonentach publicznie dostępnych usług telefonicznych według stanu na dzień 31 grudnia 2022 r.

Zestaw przekazywanych danych obejmuje m.in.: imię, drugie imię, nazwisko, numer PESEL - w przypadku obywatela polskiego, numer identyfikacji podatkowej (NIP) - w przypadku obywatela polskiego prowadzącego działalność gospodarczą, jeżeli jest dostępny, numer telefonu kontaktowego, jeżeli jest dostępny, w przypadku abonenta publicznie dostępnej usługi telefonicznej świadczonej w ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej - adres miejsca zamieszkania.

W tej samej sprawie do Rzecznika wystąpiła także Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji, z prośbą o interwencję. Zarówno KIGEiT, jak również PIIT, są zaniepokojone faktem pozyskiwania od przedsiębiorców telekomunikacyjnych szczegółowych danych osobowych abonentów usług telefonicznych, a więc danych osobowych milionów polskich obywateli oraz obywateli innych państw, którzy wykupili usługi u polskiego operatora.

Jakkolwiek, zgodnie z art. 35b ust. 5 ustawy o statystyce, przekazanie służbom statystyki publicznej danych osobowych z katalogu danych, o których mowa w art. 35b ust. 1 tej ustawy, przez dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych nie stanowi naruszenia tajemnicy komunikowania się w sieciach telekomunikacyjnych, to jednak celowe wydaje się zadanie pytania o słuszność i celowość takiego wyłączenia.

Niepokojące, w ocenie wskazanych wyżej podmiotów, które zwróciły się w tej sprawie do Rzecznika, wydaje się to, że nie został precyzyjnie określony cel pozyskiwania przez GUS tak szerokiego zakresu danych. Z dostępnych informacji wynika bowiem, że dane te są pozyskiwane w celu stworzenia przez GUS tzw. operatu statystycznego, a więc bazy danych wykorzystywanej przez pracowników GUS do prowadzenia innych, niezwiązanych z telekomunikacją, badań statystycznych. Dane te zatem służą jako narzędzie ułatwiające pracownikom GUS wykonywanie zadań nie mających bezpośredniego związku z badaniami statystycznymi w obszarze telekomunikacji, co rodzi poważne zastrzeżenia także RPO.

Mając powyższe na uwadze Rzecznik zwrócił się do Premiera o wyjaśnienie tej sprawy, w szczególności w zakresie dotyczącym zasadności rozszerzenia katalogu, o którym mowa w art. 35b ust. 1 ustawy o statystyce.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w piśmie z 27 marca 2023 r. wyjaśnił, że zgodnie z przepisami ustawy o statystyce publicznej, służby statystyki publicznej przetwarzają dane osobowe określone w art. 35b ust. 1 ustawy o statystyce publicznej, w celu statystycznym, obejmującym w szczególności prowadzenie i aktualizację operatu do badań statystycznych, o którym mowa w rozdziale 5a ustawy o statystyce publicznej. Jak wynika z powyższego, pierwotnym i podstawowym celem pozyskania i przetwarzania danych przez GUS w ramach badania 1.80.02 jest tworzenie operatów statystycznych wykorzystywanych w badaniach społecznych, w tym w badaniach dotyczących ludności i procesów demograficznych, a pozyskanie danych o abonentach jest niezbędne i istotne z uwagi na realizację badań statystycznych metodą wywiadu telefonicznego. Obecnie nie ma możliwości zwolnienia dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych z cyklicznego przekazywania danych dotyczących abonentów.