Wystąpienie do Minister Finansów w sprawie ubóstwa menstruacyjnego i stawki VAT na kubeczki menstruacyjne z dnia 2023-01-17.
Wystąpienie do Minister Finansów w sprawie ubóstwa menstruacyjnego i stawki VAT na kubeczki menstruacyjne.
W dniu 9 sierpnia 2019 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług wprowadzającą m.in. nową matrycę stawek VAT oraz wiążącą informację stawkową. Od 1 lipca 2020 r. towary dla potrzeb podatku VAT są oznaczane przy użyciu Nomenklatury scalonej (CN) lub Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB).
W odniesieniu do artykułów higienicznych jedną stawką VAT 5% objęto produkty klasyfikowane w CN 9619 00 - tj. podpaski higieniczne (wkładki) i tampony, pieluchy i wkładki dla niemowląt oraz podobne artykuły, z dowolnego materiału. Tym samym obniżono stawkę VAT z 8% do 5% dla tego typu artykułów higienicznych. Tymczasem - jak wynika z odpowiedzi resortu finansów z dnia 20 marca 2020 r. na interpelację poselską - kubeczki menstruacyjne nie są objęte obniżoną stawką podatku VAT. Powoduje to, że cena jednostkowa produktu jest o wiele wyższa w porównaniu do innych artykułów higienicznych stosowanych w czasie menstruacji, można zatem uznać, że jest on artykułem trudno dostępnym pod względem ekonomicznym
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreślił, że problem dostępności artykułów higienicznych dla kobiet w czasie menstruacji został dostrzeżony zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym. W czerwcu 2021 r. Parlament Europejski w rezolucji dotyczącej praw reprodukcyjnych postulował zapewnienie potrzebującym darmowych środków higieny, wskazując, że zapobieganie ubóstwu menstruacyjnemu jest zadaniem pilnym. Potrzebę wprowadzenia systemowych rozwiązań i zwiększenia dostępności tych artykułów podkreślono również w czasie konferencji Senackiego Zespołu "Zdrowie Polaków".
Dodatkowo RPO wskazał, że stosowanie obniżonych stawek podatku VAT jest jednym z instrumentów polityki społecznej, w tym również ograniczania ubóstwa menstruacyjnego. W tym kontekście trudno znaleźć uzasadnienie dla obniżania stawek podatku VAT dla części artykułów higienicznych dla kobiet z pominięciem pozostałych produktów do tego przeznaczonych. W ocenie RPO objęcie tą samą stawką podatku VAT (5%) wszystkich artykułów higienicznych stosowanych w czasie menstruacji przyczyniłoby się do ograniczenia zjawiska jakim jest tzw. ubóstwo menstruacyjne oraz byłoby proekologiczne - kubeczki menstruacyjne to produkt wielorazowego użytku przyjazny dla skóry, jak i środowiska
Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie oraz o informację, czy Ministerstwo Finansów rozważa podjęcie prac legislacyjnych i dokonanie stosownej korekty matrycy stawek VAT i klasyfikacji w ww. zakresie.