Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Przewodniczącej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny Sejmu RP w sprawie projektu nowelizacji ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych.

Rzecznik Praw Obywatelskich wyraził poparcie dla poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, który dotyczy umożliwienia przyznania statusu osoby represjonowanej osobom, które jako małoletnie były represjonowane i wobec których nie zapadły wyroki, a jedynie wydano postanowienia. Zdaniem RPO cel ten jest słuszny z punktu widzenia poszanowania standardów ochrony praw człowieka i budowania poczucia sprawiedliwości społecznej.

W ocenie Rzecznika państwo powinno doceniać szczególnie wyjątkową postawę, jaką była działalność opozycyjna osób niepełnoletnich. Środki wychowawcze nakładane za czyn objęty odpowiedzialnością karną na osoby nieletnie, miały być odpowiednio dolegliwe względem sankcji karnych wobec pełnoletnich. Dlatego zasadne wydaje się rozszerzenie ustawowych przesłanek nadawania statusu osoby represjonowanej, tak aby objęły one również osoby, które uległy represjom ze strony państwa komunistycznego jako nieletnie.

Z punktu widzenia zasady równości (art. 32 ust. 1 Konstytucji) osoby te charakteryzują się tą samą cechą relewantną co osoby, na które nałożono sankcje karne za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce, bo spotkały je represje ze strony państwa z uwagi na podejmowane przez nie działania.

Rzecznik zwrócił także uwagę, że przyjęcie przewidzianych w projekcie rozwiązań prawnych, nie będzie wiązało się z istotnymi zobowiązaniami organizacyjnymi i finansowymi ze strony państwa, a z perspektywy osób, które zostaną nimi objęte, będzie miało duże znaczenie.