Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie obniżania dodatków służbowych funkcjonariuszom SW przebywającym na zwolnieniu lekarskim.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwracają się funkcjonariusze Służby Więziennej, którym obniżono dodatki służbowe, w związku z przebywaniem na zwolnieniu lekarskim. Problem dotyczy głównie Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej w K., choć z informacji Rzecznika wynika, że w niedalekiej przyszłości może dotyczyć on całej formacji.

Funkcjonariusze wskazują, że przebywanie na zwolnieniu lekarskim jest od nich niezależne i nie powinni z tego powodu ponosić konsekwencji finansowych. Za każdy dzień nieobecności w służbie jest już im bowiem potrącane 20% uposażenia. Zwolnienie lekarskie będzie miało także wpływ na wysokość nagrody rocznej. Odbierają oni więc obniżenie dodatku służbowego jako swoistą dyskryminację ze względu na stan zdrowia.

W powyższym kontekście trzeba zwrócić uwagę na regulacje prawne dotyczące warunków i trybu przyznawania funkcjonariuszom dodatków o charakterze stałym. Zgodnie z treścią § 7 ust. 1 w zw. z § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie dodatków o charakterze stałym do uposażenia zasadniczego funkcjonariuszy Służby Więziennej dodatek służbowy można obniżyć w razie zmiany lub ustania prawidłowego wykonywania obowiązków służbowych, w szczególności mając na względzie inicjatywę i samodzielność w realizacji zadań służbowych, terminowość i efektywność podejmowanych działań, posiadane kwalifikacje i umiejętności wykorzystywane na zajmowanym stanowisku, a także powierzenie nowych lub dodatkowych obowiązków służbowych lub wystąpienie innej istotnej zmiany warunków służby związanej ze zwiększeniem obowiązków, wymagającej zaangażowania funkcjonariusza w wykonywanie zadań służbowych.

W opinii RPO przebywanie przez funkcjonariusza Służby Więziennej na zwolnieniu lekarskim nie mieści się w zakresie "zmiany lub ustania prawidłowego wykonywania obowiązków służbowych". W tym czasie bowiem, ze względów zdrowotnych, funkcjonariusz ten w ogóle nie wykonuje obowiązków służbowych. Nie można zaś do ustania wykonywania obowiązków służbowych z tej przyczyny odnosić kategorii ich prawidłowości bądź nieprawidłowości.

W świetle powyższego, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zbadanie przedstawionego problemu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 15 grudnia 2022 r. wskazał, że regulacja wysokości dodatków służbowych dla funkcjonariuszy Służby Więziennej w żadnym wypadku nie jest związana z samym faktem przebywania na zwolnieniu lekarskim. Podkreślił, że w orzecznictwie sądów administracyjnych jednolicie przyjmuje się, że fakultatywna podstawa zwolnienia ze służby związana z ważnym interesem służby. Występuje wówczas, gdy w ocenie przełożonych, z uwagi na dobro służby, funkcjonariusz nie powinien z przyczyn pozamerytorycznych pełnić dalszej służby, ale nie istnieją przesłanki do zwolnienia go ze służby na innej podstawie ustawowej. Dodatkowo wskazuje się, że stwierdzenie nieprzydatności funkcjonariusza do służby nie musi ograniczać się do przypadków naruszenia obowiązków służbowych ani innych zachowań zawinionych lub niezgodnych z prawem, może być ono również uzasadnione każdym innym zachowaniem w służbie lub poza nią, jeżeli uniemożliwia kontynuowanie służby bez uszczerbku dla jej ważnych interesów, do takich zachowań w orzecznictwie zaliczono m.in. długotrwałe absencje spowodowane korzystaniem ze zwolnień lekarskich, które wymagają podejmowania przez organ stałych działań organizacyjnych. Minister wskazał, że skoro jest prawnie dopuszczalne zwolnienie funkcjonariusza ze służby na podstawie art. 96 ust. 2 pkt 10 ustawy o Służbie Więziennej, tj. gdy dalsze pozostawanie funkcjonariusza w służbie nie daje się pogodzić z dobrem służby, konsekwentnie trzeba przyjąć, że jest możliwe regulowanie wysokości dodatku służbowego za brak dyspozycyjności w wyniku długotrwałych zwolnień lekarskich. Co istotne, stosownie do art. 217 w związku z art. 220 ustawy o Służbie Więziennej ustalenie wysokości dodatków podlega kontroli sądów właściwych w sprawach z zakresu prawa pracy.