Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie potrzeby zmiany zasad wypłaty przez ZUS odsetek za nieterminową wypłatę świadczeń po zniesieniu stanu epidemii.

W dniu 13 maja 2022 r. rozporządzeniem Rady Ministrów zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii zniesiony został "stan epidemii" i wprowadzony "stan zagrożenia epidemicznego". Rozporządzenie weszło w życie w dniu 16 maja 2022 r. Tymczasem wciąż obwiązuje art. 31zd ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, który zmodyfikował zasady wypłaty odsetek za nieterminową wypłatę świadczeń w czasie ogłoszonego i obowiązującego stanu epidemii.

Zgodnie z ww. przepisem, jeżeli termin wydania decyzji lub wypłaty świadczeń przez ZUS przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, w razie przekroczenia tego terminu ZUS nie jest zobowiązany do wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Z uzasadnienia ustawy wynika, że przepis ten został wprowadzony z uwagi na to, że w okresie pandemii COVID-19 zwiększył się wpływ wniosków o świadczenia realizowane przez ZUS. W związku z tym, że opóźnienia w wypłacie świadczeń były spowodowane przede wszystkim wywołanym pandemią spiętrzeniem się wniosków o zasiłki, ZUS został zwolniony z wypłacania odsetek z tytułu opóźnienia.

Dnia 25 marca 2022 r. do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Rząd miał go przyjąć w II kwartale br. Jedna z proponowanych zmian przewiduje skrócenie okresu, w którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wypłaca odsetek ustawowych za wypłacone po terminie świadczenia. Z treści uzasadnienia projektu ustawy wynika, że nieuzasadnione jest utrzymanie obowiązywania art. 31zd ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 w obecnym brzmieniu z uwagi na znaczną tendencję spadkową w zakresie opóźnień ZUS w wypłacie świadczeń.

W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o poinformowanie o aktualnym stanie prac legislacyjnych dotyczących tego projektu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej w piśmie z 1 września 2022 r. wyjaśnił, że nadal obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego, a przepis art. 31zd ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych nie został uchylony przez inną ustawę. W tej sytuacji zwolnienie ZUS z wypłaty odsetek za opóźnienia nadal obowiązuje. Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, który dotyczył zmian w zakresie powołanego powyżej art. 31zd, nie będzie kontynuowany w kształcie przesłanym do uzgodnień. W ww. projekcie zrezygnowano ze wszystkim zmian w zakresie ustawy z dnia 2 marca o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Skutkiem powyższych zmian jest aktualizacja wpisu do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów – obecna nazwa projektu wpisanego pod numerem UD368: projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.