Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Finansów w sprawie Polskiego Ładu 2.0 i negatywnych konsekwencji podatkowych dla obywateli.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na wątpliwości, jakie mogą pojawić się po wejściu w życie w dniu 1 lipca 2022 r. przepisów tak zwanego Polskiego Ładu 2.0, w przestrzeni publicznej występującego także pod nazwą Niskie Podatki. Jest to zmiana dokonywaną w trakcie roku podatkowego, która znajdzie zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 roku. Tym samym, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, nie może ona spowodować pogorszenia sytuacji podatkowej obywateli.

Z docierających do Rzecznika sygnałów wynika, że w praktyce pojawia się szereg obaw co do tego, czy obywatele rzeczywiście zyskają na obniżce podatku dochodowego od osób fizycznych z 17% do 12% wprowadzonej w ramach Polskiego Ładu 2.0. Rzecznik powołując się na komentarze ekspertów zauważył, że na zmianie najbardziej skorzystają osoby o najwyższych przychodach (powyżej 12.800 złotych), a pozostałe grupy będą stratne. Rzecznik wyraził swój niepokój dotyczący wszystkich, którzy mogliby ostatecznie ponieść negatywne konsekwencje wprowadzenia i poprawiania w trakcie roku Polskiego Ładu, a w szczególności obywateli, którzy osiągają przychody miesięczne do kwoty 5.701 złotych, a więc osób które pierwotnie nie były objęte ulgą dla klasy średniej.

Od dnia 1 lipca 2022 r. została wprowadzona nowa stawka podatkowa (12% plus 9% składki na ubezpieczenie zdrowotne). Tym samym, grupa obywateli może w nowym półroczu otrzymać wynagrodzenia niższe o ponad jedną piątą w porównaniu do poprzednich miesięcy. Podobny skutek może pojawić się w przypadku emerytów i rencistów o niskich przychodach, z racji tego, że oni również korzystali przez pierwsze półrocze 2022 r. z art. 53a ustawy o PIT.

W dobie najwyższej od 25 lat inflacji rozwiązania przewidujące wzrost (nawet przejściowy) obciążeń podatkowych mogą wywołać powszechne nierozumienie i niezadowolenie obywateli. Ponadto, w związku z zasygnalizowanymi zastrzeżeniami zgłaszanymi przez przedstawicieli nauki prawa podatkowego, finalnie może okazać się, że niektórzy obywatele nie skorzystają na wprowadzanych zmianach.

Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o szczegółowe ustosunkowanie się do wskazanych obszarów problemowych, mających swe źródło w nowelizacji Polskiego Ładu 2.0.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w piśmie z 4 sierpnia 2022 r. stwierdził, że nieuzasadniona jest teza o powstałym podwójnym opodatkowaniu. Tym bardziej, że ustawa #NiskiePodatki przyznała prawo do rozliczenia w podatku dochodowym części składek na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconych przez podatników, którzy nie korzystają z obniżonej z 17% do 12% stawki podatku w skali podatkowej (czyli przedsiębiorcom opłacającym tzw. podatek liniowy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych albo kartę podatkową). Dzięki tym zmianom, liniowcy mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów lub odliczyć od dochodu rocznie maksymalnie 8700 zł składek na ubezpieczenie zdrowotne, odpowiednio ryczałtowcy mogą odliczyć od przychodu 50% składek, a kartowicze mogą pomniejszyć kartę podatkową o 19% składek. W efekcie około 1,5 mln przedsiębiorców zapłaci niższy PIT. Mając na uwadze całokształt regulacji zawartych w ustawie #NiskiePodatki, okoliczności towarzyszące jej uchwaleniu oraz ochronę interesów w toku, w opinii resortu akt ten nie narusza wartości i zasad Konstytucji.