Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Finansów w sprawie podatku od zysków kapitałowych.

W nawiązaniu do skarg obywateli, ale także zapytań medialnych kierowanych do Biura RPO, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na zagadnienie o charakterze generalnym, dotyczące podatku od zysków kapitałowych, nazywanego w dyskursie publicystycznym "podatkiem Belki".

Rzecznik wskazał, iż z analizy skarg jednoznacznie wynika, że szybki poziom wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych powoduje coraz większe zaniepokojenie wśród obywateli. W czasach dwucyfrowej inflacji, przy obecnym oprocentowaniu lokat, w dobie kryzysu związanego z pandemią COVID-19 oraz wojny w Ukrainie, opodatkowanie zysków kapitałowych stanowi istotne obciążenie fiskalne dla gospodarstw domowych. Skarżący podkreślają że obecnie obowiązujący "podatek Belki" wpływa negatywnie na chęć oszczędzania i gromadzenia przez nich kapitału, w szczególności na lokatach i kontach oszczędnościowych, ale także na chęć inwestowania. Problem dotyczy przede wszystkim grupy mniej zamożnych obywateli, którzy niejednokrotnie wskazują, że wskazany podatek pobierany jest od środków uprzednio już opodatkowanych z racji tego, że są to zwykle dochody uzyskane z pracy, emerytury czy renty.

Rzecznik przypomniał, że podatek od zysków kapitałowych został wprowadzony do porządku prawnego w 2002 r., z inicjatywy ówczesnego Ministra Finansów. Miało to być rozwiązanie tymczasowe, a funkcjonuje już 20 lat. W uzasadnieniu wskazywano, że głównym celem jest zwiększenie wpływów do budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych w trudnej sytuacji dochodowej państwa w latach 2001-2002.

Zmiany w ustawie o PIT polegały wtedy m.in. na uchyleniu zwolnienia przedmiotowego, które zakładało, że wolne od podatku były odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych, z wyjątkiem rachunków bankowych utrzymywanych w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą. Ponadto wprowadzono opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym, w wysokości 20% uzyskanego przychodu, odsetek i innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów.

Następnie w 2004 r. wprowadzono modyfikacje odnoszące się do regulacji przychodów z kapitałów pieniężnych opodatkowanych w sposób zryczałtowany. Wprowadzono jednolitą 19% stawkę podatkową dla tych przychodów, a także rozszerzono zakres przedmiotowy opodatkowania na dochody kapitałowe pochodzące z innych form inwestycji (między innymi w papiery wartościowe).

Rzecznik podkreślił, że od lat w przestrzeni publicznej obecna jest dyskusja na temat zasadności dalszego funkcjonowania podatku od zysków kapitałowych. Temat ten był wielokrotnie poruszany w interpelacjach poselskich, petycjach czy listach otwartych, w których niezmiennie pojawią się sugestie dotyczące konieczności wprowadzenia zmian w zakresie tej instytucji.

Rzecznik zwrócił się zatem do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska co do zasadności wprowadzenia zmian legislacyjnych, polegających na likwidacji podatku od zysków kapitałowych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w piśmie z 28 lipca 2022 r. wyjaśnił, że podatek od zysków kapitałowych nie oznacza podwójnego opodatkowania już raz opodatkowanego dochodu (np. z pracy, czy emerytury) – podatek ten pobierany jest bowiem wyłącznie od (nowego) dochodu np. w postaci odsetek od środków zgormadzonych na rachunkach bankowych. Chodzi zatem o zupełnie inne źródło powstania dochodu niż to, z którego pochodzą zainwestowane (zdeponowane) środki pieniężne. Likwidacja podatku od zysków kapitałowych wiązałaby się z utratą wpływów do budżetu państwa, co przy zachowaniu wydatków na założonym poziomie – wiązałoby się z koniecznością zrekompensowania tego ubytku wpływami z innych źródeł. Sekretarz Stanu zapewnił, że jest przedmiotem uwagi zasadność wprowadzenia zmian w podatku dochodowym w zakresie ulg i zwolnień dotyczących kapitałów pieniężnych, w szczególności zmian mających na celu zachętę do długoterminowych inwestycji. Podkreślił, że Ministerstwo jest otwarte na propozycje zgłaszane przez środowiska społeczne i gospodarcze oraz deklaruje gotowość do ich rozważenia, a po pozytywnym zaopiniowaniu – do podjęcia kroków mających na celu wdrożenie do systemu podatkowego.