Wystąpienie do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie zasad przyznawania specjalnych dodatków motywacyjnych funkcjonariuszom Policji i Służby Więziennej z dnia 2022-04-04.
Wystąpienie do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w sprawie zasad przyznawania specjalnych dodatków motywacyjnych funkcjonariuszom Policji i Służby Więziennej.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski funkcjonariuszy Policji i Służby Więziennej wskazujące na dodatkowe pozaustawowe kryteria przyznania specjalnych dodatków motywacyjnych za 2021 r. Zainteresowani podnoszą, że wprowadzając warunek 90-dniowej (Policja) oraz 30-dniowej (Służba Więzienna) nieobecności w służbie z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego czy urlopu wychowawczego pozbawiono ich możliwości otrzymania dodatku specjalnego za 2021 rok. Zainteresowani uważają takie kryteria za niesprawiedliwe i dyskryminujące.
Jako kryterium negatywne przyjęto wymiar nieobecności w służbie/pracy w ostatnich 12 miesiącach kalendarzowych poprzedzających miesiąc przyznawania specjalnego dodatku motywacyjnego wynoszący łącznie co najmniej 3 miesiące. Do powyższego okresu nie wliczano jednak okresu korzystania z urlopu wypoczynkowego oraz dodatkowego, wykorzystywania czasu wolnego udzielonego w zamian za czas służby przekraczający normę (bądź dni wolnych udzielonych w zamian za służbę w dniu wolnym od służby), a także czasu nieobecności w służbie z tytułu zdarzenia związanego z wykonywaniem zadań służbowych (w tym wypadku, choroby). Wskazane rodzaje nieobecności mają jedną wspólną cechę, mianowicie stanowią takie przerwy w świadczeniu służby (pracy), które mają w odniesieniu do niej charakter ekwiwalenty w rozumieniu art. 66 ust. 2 Konstytucji albo rekompensacyjny.
Sumowaniu podlegały w szczególności okresy korzystania z urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, przerw w wykonywaniu obowiązków służbowych, za które policjant/pracownik nie zachował prawa do uposażenia/wynagrodzenia, zawieszenia w czynnościach służbowych albo tymczasowego aresztowania, zwolnienia lekarskiego i okresu przebywania na kwarantannie lub izolacji.
O ile przekonujące jest powiązanie dodatku z obecnością funkcjonariusza w służbie, o tyle wprowadzenie "sztywnych" pozaustawowych warunków (30, 90 dni), bez żadnych odstępstw oraz możliwości indywidualnej oceny (przez bezpośrednich przełożonych), sytuacji konkretnych funkcjonariuszy wywołuje wątpliwości, z punktu widzenia zgodności zaprezentowanej wykładni art. 46 ust. 3 ustawy okołobudżetowej z art. 18 Konstytucji w zw. z art. 71 ust. 2 Konstytucji.
W ocenie RPO, takie postawienie sprawy podziału dodatków specjalnych może naruszać zasady współżycia i sprawiedliwości społecznej. Przyjęte przez Policję i Służbę Więzienną warunki ustalania świadczenia mogły, w przedstawionych okolicznościach, stawiać osoby korzystające (z szeroko rozumianych) uprawnień rodzicielskich w sytuacji nieporównywalnie gorszej niż pozostałych funkcjonariuszy. Przełożeni chcący docenić zaangażowanie funkcjonariuszy/ek po powrocie z urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego nie mogli tego uczynić, ze względu na odgórnie narzucone im rygory. W rezultacie wymienione formacje, zamiast chronić wartości wynikające z art. 18 w zw. z art. 72 ust. 2 Konstytucji i pomagać w ich egzekwowaniu, mogły doprowadzić do ich naruszenia.
W świetle powyższego, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o rozważenie możliwości uwzględnienia przedstawionych wątpliwości przy projektowaniu i stosowaniu kolejnych regulacji o zbliżonym charakterze.