Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie pozbawienia lokatorów dodatku osłonowego w podwyższonej wysokości, gdy źródło ciepła nie zostanie zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków.

W myśl art. 2 ust. 6 ustawy o dodatku osłonowym dodatek osłonowy, w przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane węglem lub paliwami węglopochodnymi, zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, przysługuje w podwyższonej, określonej w tej ustawie wysokości. W świetle powyższego warunkiem przyznania dodatku w podwyższonej wysokości jest weryfikacja spełnienia wymogu zgłoszenia źródła ogrzewania do CEEB.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że spełnienie tego wymogu nie jest możliwe przez lokatora, gdyż to nie on jest podmiotem uprawnionym do dokonania takiego zgłoszenia. Zgodnie z art. 27 g ust. 1 ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków i art. 15 ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw deklarację o źródłach ciepła lub źródłach spalania paliw składa do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściciel lub zarządca budynku lub lokalu.

W ocenie Rzecznika problem nabiera znaczenia, gdy dotyczy lokali innych niż komunalne, szczególnie lokali zajmowanych przez lokatorów w prywatnych kamienicach. W praktyce bowiem lokator nie ma żadnego wpływu na to, czy właściciel albo zarządca budynku/lokalu zgłosi źródło ciepła do CEEB. Oznacza to, że ustawodawca prawo do uzyskania omawianego świadczenia pomocowego uzależnił od okoliczności, na którą beneficjent tego świadczenia nie ma i nie może mieć wpływu na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów prawa. Rozwiązanie to jest niezrozumiałe i nieuzasadnione, biorąc pod uwagę, że dodatek osłonowy jest elementem tarczy antyinflacyjnej, rekompensującym najuboższym obywatelom wzrost cen podstawowych dóbr konsumpcyjnych, w tym energii i paliw. Dla osób zajmujących lokale niepodłączone do systemu centralnego ogrzewania podwyższony dodatek osłonowy stanowi wsparcie finansowe w związku z ponoszeniem podwyższonych kosztów ogrzewania lokalu. W ocenie Rzecznika rozwiązanie, które z jednej strony przewiduje wsparcie finansowe dla osób ponoszących wyższe koszty ogrzewania lokalu, a z drugiej zaś wprowadza ustawowy wymóg, którego beneficjent świadczenia pomocowego nie jest w stanie we własnym zakresie spełnić, czyni pomoc przewidzianą przez państwo iluzoryczną.

Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie motywów wprowadzonego rozwiązania oraz o poinformowanie, czy opisany problem był przedmiotem rozważań i czy planowane są działania mające na celu urealnienie pomocy finansowej, którą z założenia powinni otrzymać wszystkie osoby zajmujące lokale ogrzewane z własnych źródeł, węglem lub paliwami węglopochodnymi.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska w piśmie z 23 lutego 2022 r. wskazał, że ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków wprowadziła obowiązek złożenia deklaracji o źródle ogrzewania. Deklarację należy złożyć w terminie 12 miesięcy dla budynków istniejących, czyli do dnia 30 czerwca 2022 r. W przypadku budynków, które zostają oddane do użytkowania od lipca 2021 r., termin ten wynosi zaledwie 14 dni od dnia pierwszego uruchomienia źródła ciepła lub spalania paliw (co do zasady będzie to moment wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie lub upływ terminu do wniesienia sprzeciwu do złożonego zawiadomienia o zakończeniu budowy). Ten sam czternastodniowy termin obowiązuje w przypadku, gdy dochodzi do zmian w rodzaju lub liczbie źródeł ciepła lub spalania paliw, gdyż każda taka zmiana wymaga aktualizacji poprzez złożenie nowej deklaracji. Brak dopełnienia tego obowiązku jest sankcjonowany grzywną. Wydaje się, że jest to wystarczający czynnik mobilizujący właścicieli lub zarządców budynków do zgłoszenia źródła ogrzewania do CEEB. W razie niewykonania w ustawowym terminie obowiązku zgłoszenia źródła ogrzewania do centralnej ewidencji emisyjności budynków, zarządca lub właściciel budynku wielolokalowego nie tylko naraża się na grzywnę, ale również na odpowiedzialność odszkodowawczą. Tej drugiej nie należy wykluczyć także w razie zwłoki ze zgłoszeniem.