Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Komendanta Głównego Straży Granicznej w sprawie warunków służby funkcjonariuszy Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej.

W dniu 2 września 2021 r. przedstawiciele Rzecznika Praw Obywatelskich przeprowadzili kontrolę stanu przestrzegania praw obywatelskich funkcjonariuszy Straży Granicznej (ze szczególnym uwzględnieniem warunków pełnienia służby) w Nadwiślańskim Oddziale Straży Granicznej w Warszawie.

Z informacji uzyskanych od funkcjonariuszy wynika, że Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Funkcjonariuszy Straży Granicznej wystąpił do Komendanta Głównego SG z inicjatywą wprowadzenia w Nw. OSG tzw. dodatku stołecznego. Zdaniem rozmówców, ta forma dofinasowania funkcjonariuszy wykonujących służbę w Warszawie istnieje w innych formacjach mundurowych i występuje pod różnymi nazwami np.: w Policji - dodatek stołeczny, a w Państwowej Straży Pożarnej - dodatek warszawski. Ma ona na celu wyrównanie dysproporcji płacowych w danej formacji mundurowej funkcjonariuszy odbywających służbę w stolicy, gdyż siła nabywcza takiego samego uposażenia w Warszawie jest niższa niż w oddziałach Straży Granicznej położonych na obrzeżach kraju. Koszty utrzymania w Warszawie są dużo wyższe niż w miejscowościach położonych na prowincji. Dodatek taki ma rekompensować różnice w wydatkach funkcjonariuszy.

Ponadto, Funkcjonariusze z Placówki Straży Granicznej Warszawa-Okęcie optowali za stworzeniem aplikacji, która odciążałaby ich od zadań związanych z załatwianiem problematyki sanitarnej dotyczącej COVID-19 osób wjeżdżających do kraju, jak również możliwości przerzucenia nałożonych obowiązków w tym zakresie na inne służby sanitarne. Stworzenie odpowiedniej aplikacji umożliwiłoby skupienie się na czynnościach związanych z ustawowymi działaniami, do których została powołana ta formacja mundurowa. W ocenie rozmówców przepisy takie powinny być wydane na poziomie krajowym.

Rozmówcy podnosili też kwestię niskich uposażeń przewodników psów służbowych, którzy są najniżej opłacaną grupą funkcjonariuszy Straży Granicznej.

Funkcjonariusze przedstawili ponadto problem braku ubezpieczenia autocasco przez Straż Graniczną samochodów służbowych, co powoduje ich odpowiedzialność finansową. Brak posiadania autocasco wzbudza kontrowersje, gdyż funkcjonariusze za uszkodzenia bądź rozbicie auta muszą płacić ze środków własnych. Świadomość tego powoduje, że w trakcie pościgu za przestępcami nie angażują się w pełni, gdyż obawiają się poniesienia konsekwencji w postaci obciążenia ewentualnymi kosztami naprawy pojazdu.

Funkcjonariusze podnosili także problem związany z rekrutacją/naborem do służby. W Nw. OSG występuje duża ilość wakatów. Spośród osób uczestniczących w naborze tylko od 10 do 15% jest wcielanych do służby w Straży Granicznej. Etapy postępowania kwalifikacyjnego są czasochłonne i wymagające. Tymczasem braki kadrowe powodują, że należałoby zastanowić się nad ułatwieniem i przyspieszeniem procesu rekrutacyjnego do Straży Granicznej, a być może i zawężeniem kręgu osób uczestniczących w badaniach psychofizjologicznych.

W związku z powyższym, Rzecznik zwrócił się do Generała z prośbą o zlecenie zbadania zagadnień podnoszonych w rozmowach przedstawicieli Rzecznika z funkcjonariuszami Straży Granicznej oraz poinformowanie o zajętym stanowisku.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Komendant Główny Straży Granicznej w piśmie z 21 lutego 2022 r. wyjaśnił, iż w świetle obowiązującego stanu prawnego, funkcjonariuszom Straży Granicznej z tytułu pełnienia służby na terenie aglomeracji warszawskiej, nie przysługują żadne dodatkowe należności. W celu pokrycia skutków wprowadzenia dodatkowej należności - nowego świadczenia, koniecznym byłoby zwiększenie limitu wydatków Straży Granicznej. Decyzja w sprawie wprowadzenie w życie tzw. dodatku stołecznego leży we właściwości ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz ministra właściwego do spraw pracy. Komendant wskazał ponadto, że w marcu 2020 r., funkcjonariusze Biura Łączności i Informatyki Komendy Głównej SG – z powodu rozprzestrzeniającej się pandemii COVID-19, przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych i ograniczeń w ruchu granicznym - opracowali do użytku służbowego moduł „Ewidencja Sanitarna”. Dzięki nowemu Modułowi, informacje o osobach kierowanych na granicy na kwarantannę są automatycznie przekazywane do systemu EWP Ministerstwa Zdrowia, bez konieczności przekazywania dokumentacji papierowej. Przedmiotowy Moduł pozwala na realizowanie kontroli sanitarnych, w tym automatyczne sczytywanie dokumentów podróży oraz certyfikatów DCC. Straż Graniczna jako jedyna służba w Polsce i jako jedna z pierwszych w UE zintegrowała swoje aplikacje z unijnym systemem. Odnosząc się natomiast do kwestii realizacji naboru w Nadwiślańskim Oddziale SG Komendant poinformował, że w 2021 r. został on zrealizowany w 85,71%, przy czym negatywny wynik z badania psychofizjologicznego uzyskały tylko 23 osoby co stanowiło 7% wszystkich postępowań kwalifikacyjnych zakończonych odstąpieniem od dalszego jego prowadzenia. Ponadto, dane dotyczące trwających obecnie postępowań kwalifikacyjnych do służby w Straży Granicznej, pozwalają twierdzić, iż także zaplanowany na dzień 21 lutego 2022 r. nabór do służby w Nadwiślańskim Oddziale SG utrzyma się na wysokim poziomie.