Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie uprawnień do zaopatrzenia emerytalnego pracowników Wywiadu Skarbowego oraz Wydziałów Realizacyjnych urzędów kontroli skarbowej z dnia 2022-01-13.
Wystąpienie do Ministra Finansów w sprawie uprawnień do zaopatrzenia emerytalnego pracowników Wywiadu Skarbowego oraz Wydziałów Realizacyjnych urzędów kontroli skarbowej.
W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje sytuacja funkcjonariuszy celnoskarbowych, którzy przed konsolidacją służb celno-skarbowych, byli zatrudnieni w Wywiadzie Skarbowym oraz w Wydziałach Realizacji urzędów kontroli skarbowej (UKS) i Ministerstwa Finansów i ich uprawnień do świadczeń emerytalnych na mocy ustawy zaopatrzeniowej
Z dotychczasowej korespondencji z resortem finansów w przedmiotowym zakresie Rzecznik powziął informację, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji prowadzi prace legislacyjne nad projektem zmiany ustawy zaopatrzeniowej. RPO zauważył jednak, iż zakres proponowanych w tym projekcie zmian legislacyjnych nie obejmuje poszerzenia katalogu wskazującego, jakie okresy pracy są traktowane jako równorzędne ze służbą.
Pomimo pełnej zgody, co do odróżnienia okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy od okresów zatrudnienia na podstawie stosunku służbowego Rzecznik zwrócił uwagę, że poza kryterium formalnym istnieje jeszcze aspekt materialny, wynikający z konieczności realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 marca 2015 r. (sygn. akt K 39/13) w sprawie zaopatrzenia emerytalno-rentowego funkcjonariuszy celnych.
Gdyby ustawodawca literalnie zrealizował ww. wyrok Trybunału, to świadczenia emerytalne powinny dotyczyć jedynie tych funkcjonariuszy Służby Celnej, którzy faktycznie realizowali tzw. "zadania policyjne", i to jedynie za okres, w którym je rzeczywiście wykonywali. Tymczasem ustawodawca rozszerzył te uprawnienia praktycznie na wszystkich funkcjonariuszy byłej Służby Celnej, wprowadzając jedynie wymóg pięcioletniego okresu wykonywania "zadań policyjnych" w ramach służby w byłej Służbie Celnej lub pięcioletniej służby w Służbie Celno-Skarbowej. Naturalnie rozwiązanie takie było korzystne dla funkcjonariuszy, bowiem zakres zadań konkretnego funkcjonariusza mógł ulegać zmianie na przestrzeni wskazanych lat. W odróżnieniu jednak od pozostałych pragmatyk służb mundurowych, w Służbie Celnej istniała możliwość dość płynnej zmiany formy zatrudnienia (za zgodą zainteresowanego, art. 98 i 99 ustawy o Służbie Celnej). Konsekwencją przekształcenia stosunku służbowego w stosunek pracy był brak możliwości wykonywania zadań zastrzeżonych wyłącznie dla funkcjonariuszy celnych. Z uwagi na fakt, że pracownik cywilny nie mógł wykonywać zadań o policyjnym charakterze logicznym jest, że wysługę emerytalną stanowią wyłącznie okresy służby w Służbie Celnej i Służbie Celno-Skarbowej.
Sytuacja pracowników Wywiadu Skarbowego i Wydziałów Realizacji UKS jest zgoła inna, gdyż byli oni pracownikami wykonującymi zadania o policyjnym charakterze i to właśnie ten policyjny charakter jest wspólnym mianownikiem (stanowi cechę relewantną) przesądzającym o naruszeniu zasady równego traktowania funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej (wywodzących się, przed konsolidacją, z różnych instytucji, ale działających w ramach jednego resortu).
RPO nie zgodził się także z argumentacją Ministra, że zatrudnienie w ramach stosunku pracowniczego systemowo wyłączało z uprawnień do świadczeń emerytalnych na mocy ustawy zaopatrzeniowej. Tym bardziej, że ustawodawca zastosował już taki mechanizm do funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej (przepisy ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Straży Marszałkowskiej oraz przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin).
W świetle powyższego, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu uznania okresów pracy w Wywiadzie Skarbowym oraz Wydziałach Realizacji UKS, jako równorzędnych ze służbą, na zasadach zbliżonych do funkcjonariuszy celnych i Straży Marszałkowskiej.