Skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego w sprawie o uznanie za bezskuteczną w stosunku do Naczelnika Urzędu Skarbowego umowy zniesienia współwłasności z dnia 2017-07-03.
Skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego w sprawie o uznanie za bezskuteczną w stosunku do Naczelnika Urzędu Skarbowego umowy zniesienia współwłasności.
Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że w okolicznościach niniejszej sprawy, obok naruszenia przepisów postępowania cywilnego, doszło również do naruszenia konstytucyjnie chronionego prawa pozwanej do sądu. Przede wszystkim wiąże się to z mechanicznym sporządzeniem, przez co pozwana została pozbawiona prawa do zapoznania się z motywami, jakie legły u podstaw rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji.
W ocenie Rzecznika Sąd drugiej instancji nie sporządził własnego uzasadnienia orzeczenia, lecz dosłownie przepisał (łącznie z błędami natury językowej) twierdzenia powoda. Tego rodzaju uchybienie skutkuje brakiem możliwości przeprowadzenia kontroli instancyjnej orzeczenia. Takie postępowanie Sądu drugiej instancji jest nie do zaakceptowania, bowiem stanowi naruszenie zasady niezależności i niezawisłości sędziowskiej. Rzecznik nie kwestionuje tego, że sąd może podzielić stanowisko jednej ze stron i odwołać się do jej argumentów. Niemniej jednak, w takiej sytuacji należałoby przedstawić własne stanowisko sądu, poprzez ustosunkowanie się do zarzutów apelacyjnych.
Kolejny zarzut Rzecznika dotyczy zaaprobowania przez Sąd braku konieczności powołania biegłego do spraw szacowania nieruchomości, a tym samym uznania, że dowód z opinii biegłego nie miałby znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, z czym Rzecznik nie może się zgodzić. Dowód z opinii biegłego ma szczególne znaczenie, jeżeli wierzyciel dochodzi uznania czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do niego, a czynność prawna dotyczy nieruchomości obciążonej hipoteką. Nie można wówczas poprzestać jedynie na oświadczeniu stron w tym zakresie poczynionym w umowie, tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie.
Sąd Najwyższy zauważył, iż trafnie zarzuca skarżący, że warstwa motywacyjna zaskarżonego wyroku dowodzi naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. i to w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Całe pisemne uzasadnienie Sądu Apelacyjnego w zakresie od punktu pierwszego do punktu jedenastego zostało przepisane dosłownie, bez żadnych zmian z odpowiedzi na apelację powoda. Brak jest jakichkolwiek własnych rozważań Sądu poza końcowym stwierdzeniem, że pozwana nie wzruszyła ustaleń stanu faktycznego a tym samym nie wykazała naruszenia prawa materialnego, w tym nie wzruszyła domniemań prawnych wynikających z art. 527 § 3 oraz art. 529 k.c. Sąd konstruując uzasadnienie może oczywiście podzielać stanowisko jednej ze stron ale warstwa motywacyjna musi odpowiadać jego stanowisku i argumentom a nie stanowić wyłącznie dosłowne przedstawienie stanowiska strony. Brak w uzasadnieniu jakiegokolwiek argumentu, który wyjaśnił by odstępstwo od zasady ustalenia pokrzywdzenia wierzyciela na chwilę orzekania i ustalenia na tę chwilę wartości nieruchomości będącej przedmiotem zaskarżonej czynności i stanu jej obciążenia. Argument, że strony podały wartość, jaką przyjął Sąd, w dacie zniesienia współwłasności w 2010 r. podczas gdy orzeczenie ze skargi pauliańskiej zapadło w 2015 r., nie jest wystarczający, zwłaszcza, że przed Sądem pierwszej instancji pozwana wnosiła o powołanie biegłego. Z powyższych względów SN zmieniał zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo i nie obciążył strony powodowej kosztami procesu.