Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie potrzeby realizacji zaleceń zawartych w raporcie GREVIO z dnia 2021-12-01.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie potrzeby realizacji zaleceń zawartych w raporcie GREVIO.
16 września 2021 r. Grupa Ekspertów Rady Europy ds. Przeciwdziałania Przemocy wobec Kobiet i Przemocy Domowej (GREVIO) opublikowała pierwszy raport ws. realizacji przez Polskę konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencji stambulskiej).
Grupa wzywa w nim Polskę do podjęcia wszelkich środków, w tym legislacyjnych, które zapewnią, że wszystkie właściwe podmioty, w tym pracownicy socjalni czy sędziowie, przy podejmowaniu decyzji w sprawie opieki i widzeń z dzieckiem: są świadomi i biorą pod uwagę negatywny wpływ, jaki wywiera na dzieci ich eskpozycja na przemoc jednego rodzica wobec drugiego; powstrzymują się od używania koncepcji "alienacji rodzicielskiej" lub równoważnych, według których matki wskazujące na przemoc ze strony ojca dziecka są uznawane za "niewspółpracujące" lub "winne" złych relacji ojca z dzieckiem; sprawdzają historię przypadków przemocy jednego z rodziców w stosunku do drugiego, podejmują kroki, aby procedury i decyzje nie zagrażały bezpieczeństwu kobiet-ofiar przemocy w związkach bliskich, w szczególności poprzez ujawnienie ich miejsca pobytu.
W świetle przywołanych uwag GREVIO Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na kwestię terminologii, używanej w opiniach OZSS, a dotyczącej tak zwanej "alienacji rodzicielskiej". Jak wskazuje grupa ekspertów Rady Europy, terminologia "alienacji rodzicielskiej" niesie ze sobą duże ryzyko wtórnej wiktymizacji kobiet, które sprzeciwiają się lub są niechętne kontaktom dzieci z powodu przemocy, jakiej doznały od ojca dziecka. W takiej sytuacji rodzice niechętni takim kontaktom są obwiniani za powodowanie "alienacji rodzicielskiej" oraz za słabe więzi między dzieckiem a drugim rodzicem, w oderwaniu od wcześniejszych i leżących u podstaw tej niechęci aktów przemocy domowej. Równie ważne jest przeprowadzenie rzetelnej analizy historii przemocy w danej rodzinie, celem zidentyfikowania relacji władzy i dynamiki rodzinnej.
Biorąc pod uwagę rolę Ministra Sprawiedliwości jako sprawującego nadzór nad działalnością opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów oraz autora przepisów wykonawczych, regulujących pracę OZSS, Rzecznik zwrócił się do Ministra o spowodowanie sporządzenia tłumaczenia raportu GREVIO na język polski oraz udostępnienia go wszystkim kierownikom OZSS, celem zapoznania się z aktualnym stanem debaty na temat terminu i teorii "alienacji rodzicielskiej" oraz konieczności uwzględniania faktu przemocy w rodzinie (nie tylko bezpośrednio wobec dziecka, ale także w relacjach pomiędzy rodzicami) przy sporządzaniu opinii w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem.
W związku z art. 15a - 15 c ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, w celu zapewnienia zgodności praktyki stosowania przepisów prawa polskiego i międzynarodowego, RPO zaapelował również o rozważenie uwzględnienia uwag GREVIO w ramach szkoleń sędziów i prokuratorów w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz kształcenia ustawicznego sędziów i prokuratorów.