Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie niedostosowania wymogów dotyczących dźwigów osobowych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi dotyczące niedostosowania dźwigów osobowych do potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami. Skarżący zwracają uwagę, że zgodnie z art. 30 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami od dnia 6 września 2021 r. mogą wnioskować o zapewnienie dostępności architektonicznej placówek publicznych. Wskazana regulacja nie obejmuje jednak podmiotów prywatnych, w tym wspólnot mieszkaniowych. W szczególnie trudnej sytuacji znajdują się osoby niewidome, które w związku z brakiem ustalonych odpowiednich wymogów technicznych zmuszone są do korzystania z niedostępnych dla nich dotykowych urządzeń sterowniczych montowanych w windach. Przeprowadzona analiza zagadnienia skłania do stwierdzenia, że obowiązujące regulacje prawne są niewystarczająco precyzyjne, co pozwala na dopuszczenie na rynek nowych produktów, które pozostają niedostępne dla osób z niepełnosprawnościami, w tym osób niewidomych i niedowidzących.

Wskazana problematyka może zostać uregulowana w jednym z dwóch rozporządzeń pozostających we właściwości ministra ds. budownictwa. Z jednej strony, odpowiednie regulacje mogłyby zostać wprowadzone w ramach rozporządzenia jako wymogi dotyczące nowo montowanych urządzeń w budynkach. W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie zostały sformułowane wymogi dotyczące dźwigów osobowych (§ 193). W ustępie 3 wskazanego paragrafu określono jednak wyłącznie wymiary techniczne kabiny dźwigu osobowego. Regulacja ta nie obejmuje natomiast pozostałych elementów umożliwiających korzystanie z windy, takich jak panele sterujące, przyciski przywoływania windy, czy informacja głosowa.

Z drugiej strony przedstawiona problematyka może zostać uregulowana w ramach rozporządzenia dotyczącego wymagań dla dźwigów i elementów bezpieczeństwa do dźwigów, które obejmuje windy jako nowy produkt wprowadzany na rynek.

Z kierowanych do RPO skarg wynika, że istnieje pilna potrzeba podjęcia działań na rzecz zapewnienia pełnej dostępności dźwigów osobowych. W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że standardy dotyczące dostępności dźwigów osobowych zostały już opracowane w poradniku przygotowanym przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa - Standardy dostępności budynków dla osób z niepełnosprawnościami uwzględniając koncepcję uniwersalnego projektowania. W punkcie 3.4.4.4. opracowania wskazano, że wewnętrzny panel sterujący powinien być wyposażony w dodatkowe oznakowanie dla osób niewidomych i niedowidzących (wypukłe opisy, cyfry lub symbole oraz oznaczenia w alfabecie Braille'a) oraz informację głosową. Opracowanie to może okazać się pomocne w trakcie prac nad nowelizacją rozporządzenia dotyczącego warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a znaczna część zaleceń powinna, zdaniem Rzecznika, przybrać w tym rozporządzeniu formę wiążących regulacji.

Mając na uwadze powyższe, Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o ustosunkowanie się do podniesionego zagadnienia oraz o poinformowanie, na jakim etapie znajdują się aktualnie prace nad nowelizacją rozporządzenia dotyczącego warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz czy w zakresie regulacji uwzględnione zostaną szczegółowe warunki dotyczące paneli sterujących dźwigów osobowych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii w piśmie z 18 listopada 2021 r. poinformował, że kwestie dotyczące konieczności wyposażenia kabiny dźwigu osobowego dostępnej dla osób niepełnosprawnych w tablicę przyzywową z dodatkowym oznakowaniem dla osób niewidomych i informacją głosową, zostały już uregulowane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Wt), w zakresie w jakim upoważnienie ustawowe na to pozwala. Zaznaczyć należy, iż kwestie regulacji w zakresie szczegółowych wymagań dla paneli sterowniczych w dźwigach osobowych nie są materią właściwą do uregulowania w przepisach ww. rozporządzenia. W odniesieniu do zapytania RPO „czy zalecenia zawarte w poradniku przygotowanym przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa – Standardy dostępności budynków dla osób z niepełnosprawnościami uwzględniając koncepcję uniwersalnego projektowania były analizowane w związku z przygotowywaną nowelizacją ww. rozporządzenia” Sekretarz Stanu poinformował, iż zawarte w opracowaniu informacje były analizowane podczas prac nad nowymi warunkami technicznymi dla budynków. Niemniej jednak kwestie dotyczące szczegółowego projektowania paneli sterowniczych w dźwigach nie są materią możliwą do uregulowania w rozporządzeniu Wt, bowiem wykraczają poza jego właściwość.