Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Członkini Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie opóźnień w wypłacie świadczeń.

W ostatnich dwóch miesiącach wzrosła liczba skarg wpływających do Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczących przedłużających się postępowań o świadczenia z ubezpieczenia chorobowego.

Niepokoi fakt, że w niektórych przypadkach opóźnienia są kilkumiesięczne, bowiem wypłata świadczenia nie nastąpiła od grudnia ubiegłego roku. W oczywisty sposób taki stan prawny stawia w trudnej sytuacji ekonomicznej tysiące osób korzystających ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Osoby te z powodu choroby czy urodzenia dziecka, z dnia na dzień mogą być pozbawione środków do życia, mimo regularnego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Rzecznik wskazał na wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadę ochrony zaufania jednostek do państwa. Jednostki regularnie opłacające składki z tytułu ubezpieczenia chorobowego mają prawo oczekiwać, że w sytuacji ziszczenia się ryzyka socjalnego, uzyskają one świadczenia gwarantujące im w znacznej części utrzymanie dotychczasowej stopy życiowej.

Z uwagi na powyższe Rzecznik zwrócił się z prośbą o udzielenie informacji, czy i jakie środki zaradcze zostaną wprowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu wyeliminowania występujących przypadków wielomiesięcznego oczekiwania na wypłatę należnych świadczeń.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Członkini Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z 30 lipca 2021 r. poinformowała, że Zakład rozpatrzył już około 99,44% wniosków o zasiłki, które wpłynęły w 2021 roku. Większość pozostałych to wnioski z ostatnich tygodni, wobec których nie minął jeszcze ustawowy termin na ich rozpatrzenie. Wnioski te są sukcesywnie realizowane, zatem nie można tu mówić o wzrostowej tendencji niewypłaconych świadczeń. Wszystkie wnioski ZUS stara się rozpatrywać najszybciej jak to jest możliwe, zachowując termin określony obowiązującymi przepisami. Wyjaśniono także, że w wielu przypadkach przedłużający się okres oczekiwania na zasiłek nie jest spowodowany wyłącznie przyczynami leżącymi po stronie ZUS. Przyczynami tymi mogą być także przedkładane przez ubezpieczonych, płatników składek niekompletne dokumenty w celu ustalenia uprawnień do zasiłku, bądź dokumenty które zawierają braki formalne. Wydłużenie okresu rozpatrywania sprawy może być także spowodowane okolicznościami w danej sprawie, które nie pozwalają stwierdzić zaraz po wpływie do ZUS wniosku o zasiłek, czy wnioskodawca podlega ubezpieczeniu chorobowemu, co jest warunkiem sine qua non do przyznania prawa do zasiłku. Często ZUS jest zobowiązany prowadzić postępowania wyjaśniające w tych sprawach. W przypadku osób prowadzących działalność pozarolniczą, dłuższe oczekiwanie na wypłatę zasiłku może wynikać z ogólnych zasad ustalania prawa do zasiłków. Ponadto przedłużający się czas rozpatrywania spraw zasiłkowych w niektórych przypadkach wynika z toczących się przed sądem postępowań, których rozstrzygnięcia mają wpływ na przyznanie albo odmowę prawa do zasiłku.