Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie realizacji przez powiaty zadania polegającego na zapewnieniu schronienia i wsparcia matkom z małoletnimi dziećmi i kobietom w ciąży.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Urzędów Wojewódzkich o dokonanie analizy realizacji na terenie województwa obowiązkowego zadania wynikającego z art. 19 pkt 11 ustawy o pomocy społecznej (dalej jako: u.p.s.), tj. prowadzenia domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz wskazanie, które samorządy powiatowe nie świadczą tego rodzaju wsparcia.

Analiza przekazanych przez Urzędy Wojewódzkie informacji potwierdza ustalenia Najwyższej Izby Kontroli zawarte w Informacji o wynikach kontroli „Wsparcie dla potrzebujących schronienia matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży”. Zebrane dane wskazują, iż nadal duża liczba powiatów nie prowadzi domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, tj. nie realizuje obowiązkowego zadania wynikającego z art. 19 pkt 11 u.p.s., a co więcej zainteresowanie samorządów powiatowych rozwijaniem tej formy pomocy, nawet przy możliwym wsparciu finansowym w ramach programu rządowego „Za życiem” jest znikome.

Z punktu widzenia ustalenia przyczyn takiego stanu rzeczy istotne, w opinii Rzecznika, pozostają przekazane przez Urzędy Wojewódzkie (lubelski, łódzki, mazowiecki, opolski, podkarpacki, pomorski, świętokrzyski) informacje o barierach, na jakie napotykają samorządy powiatowe zobowiązane do organizowania domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, a także postulaty dokonania korekty przepisów prawa.

Powiaty prowadzące lub zlecające prowadzenie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży sygnalizują Wojewodom problemy w utrzymaniu tych placówek z powodów: finansowych, prawnych i proceduralnych wynikających z istniejących przepisów prawa, powodujących brak zainteresowania gmin umieszczaniem osób potrzebujących wsparcia w tej formie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (a co za tym idzie braku możliwości zapełnienia wolnych miejsc). Problemy te mogą powodować także brak zainteresowania innych powiatów utworzeniem tego typu jednostek na swoim terenie.

W kontekście przedstawionych przez Urzędy Wojewódzkie informacji i uwag, Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska, a także poinformowanie, czy planowane są zmiany systemowe zmierzające do deinstytucjonalizacji form wsparcia dedykowanego matkom/ojcom z małoletnimi dziećmi i kobietom w ciąży.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej w piśmie z 1 lipca 2021 r. wyjaśnił, że w chwili obecnej procedowane są zmiany prawa w zakresie funkcjonowania domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. W Ministerstwie przygotowany został projekt nowego rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, które miałoby zastąpić aktualne uregulowania prawne. Przed przystąpieniem do prac nad projektem rozporządzenia Ministerstwo zebrało i przeanalizowało propozycje zmian zgłaszane przez osoby kierujące domami, a materiał ten został wykorzystany do opracowania propozycji zmian legislacyjnych. Zaproponowane zmiany prawne w dużej części odpowiadają kwestiom wskazanym w piśmie Rzecznika.