Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie dostępu osób w kryzysie bezdomności do szczepień przeciw COVID-19.

Sytuacja osób w kryzysie bezdomności i osób bezpośrednio zaangażowanych w ich wspieranie jest przedmiotem szczególnej troski Rzecznika Praw Obywatelskich. Rzecznik od początku pandemii apeluje do władz państwowych, by objęły szczególną pieczą te osoby i by udzieliły wsparcia placówkom dla osób doświadczających bezdomności oraz pomagającym osobom w kryzysie bezdomności. W trudnym czasie pandemii osoby doświadczające bezdomności znajdują się w szczególnej sytuacji. Nie mając miejsca do zamieszkania są w słabszej kondycji oraz nie mają gdzie się bezpiecznie odizolować, by uniknąć zakażenia koronawirusem. Osoby te borykają się z trudniejszym dostępem do opieki medycznej oraz do rzetelnych informacji na temat pandemii, a także sposobów zapobiegania zakażeniu. Osoby w kryzysie bezdomności z uwagi na wybrany tryb życia posiadają ograniczone możliwości i trudności w zapisaniu się na szczepienie przeciw COVID-19, ponieważ obecne formy rejestracji na szczepienie, tj. poprzez telefon na infolinię, rejestrację elektroniczną, sms, kontakt z wybranym punktem szczepień, nie są w pełni dostępne dla tej grupy osób.

Komisja Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności przy RPO uznaje za niezbędne zorganizowanie szczepienia przeciw COVID-19 dla osób dotkniętych bezdomnością w specjalnie utworzonych tymczasowych punktach szczepień. Wskazane punkty mogłyby być zlokalizowane na terenie działających placówek dla osób w kryzysie bezdomności. Należy zauważyć, że w niektórych placówkach stoją duże namioty, które można wykorzystać do tego celu. Ponadto wiele organizacji pozarządowych dysponuje też gabinetami medycznymi spełniającymi wymagania i zaakceptowanymi przez sanepid, które również mogą być wykorzystane jako punkty szczepień dla osób bezdomnych przebywających w przestrzeni publicznej. Maksymalna możliwa do osiągnięcia frekwencja jest w stanie być zapewniona dzięki streetworkerom działającym praktycznie we wszystkich dużych miastach. Natomiast z uwagi na brak gwarancji co do tego, że każda z osób bezdomnych zaszczepionych pierwszą dawką pojawi się w punkcie szczepień po raz drugi i to w odpowiednim terminie, szczepienie dla tej grupy powinno się odbywać jednodawkową szczepionką firmy Johnson & Johnson.

Rzecznik zwrócił także uwagę, że brak jest odgórnych działań w przedmiotowym zakresie. Wobec czego, za niezbędną należy uznać współpracę z samorządami i organizacjami pozarządowymi, aby wypracować ścieżkę w pełni zabezpieczającą potrzeby osób doświadczających bezdomności w dostępie do szczepień przeciw COVID-19. Powyższe niewątpliwie doprowadziłoby do wzrostu liczby szczepień, a co za tym idzie w sposób stopniowy skutkowałoby odejściem od wytycznych dobrowolnej izolacji przed przyjęciem do placówek dla osób bezdomnych.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zajęcie stanowiska w podnoszonej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Zastępca Dyrektora Departamentu Innowacji w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 17 czerwca 2021 r. wskazał, iż osoby doświadczające bezdomności stanowią jedną z grup objętych w pierwszej kolejności szczepieniami przeciw COVID-19. Osoby te mogą zgłosić się do dowolnego punktu szczepień przeciw COVID-19 w Polsce celem uzyskania świadczenia. Dla tej grupy osób skierowania na szczepienie przeciw COVID-19 wystawione zostały automatycznie. W miejscach, gdzie przebywają osoby w kryzysie bezdomności w formie zorganizowanej (np. schroniska, noclegownie) to rolą kierownika takiej jednostki jest nawiązanie współpracy w punktem szczepień i skoordynowanie szczepienia swoich podopiecznych w punkcie. Należy przy tym zaznaczyć, że Narodowy Fundusz Zdrowia płaci za zaszczepienie również osób nieubezpieczonych.