Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie projektu nowelizacji ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Rzecznik Praw Obywatelskich powziął informacje o projekcie nowelizacji ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako: ustawa o świadczeniach pieniężnych), który budzi zastrzeżenia z punktu widzenia ochrony prawa do prywatności i ochrony danych osobowych.

Proponowane brzmienie art. 61a ustawy o świadczeniach pieniężnych wprowadza szerokie uprawnienia dla pracowników ZUS w przypadku ustalania prawa do zasiłku i jego wypłaty, bez określenia granic ingerencji w prawo do prywatności i ochrony danych osobowych osób ubiegających się o zasiłek w ZUS. W opinii Rzecznika taka regulacja nie spełnia wymogów ukształtowania podstawy prawnej przetwarzania danych, wynikających z art. 6 ust. 3 RODO. Rzecznik podkreślił, że w świetle art. 47 Konstytucji nie ulega wątpliwości, że ustawodawca ma konstytucyjny obowiązek zapewnić jednostce odpowiednią ochronę sfery prywatności nie tylko przed ingerencją ze strony podmiotów publicznych, ale również przed ingerencją ze strony innych jednostek i podmiotów prywatnych.

Dodatkowo RPO wskazał, że nowelizacja art. 61a ustawy o świadczeniach pieniężnych przewiduje możliwość pozyskiwania danych wrażliwych dotyczących konkretnej osoby ubiegającej się o zasiłek. Brak jest jednak w projektowanej ustawie regulacji wskazujących na szczególne zabezpieczenia danych wrażliwych. Ponadto proponowany przepis wprowadza obowiązek udostępnienia żądanych przez ZUS informacji. Nie zostały jednak przewidziane gwarancje proceduralne umożliwiające odwołanie się od takiej decyzji ZUS, w przypadku uchylenia się od tego obowiązku.

Rzecznik zwrócił również uwagę, że projekt nie został przekazany do konsultacji Prezesowi Urzędu Ochrony Danych Osobowych, mimo że taki obowiązek wynika z obowiązujących przepisów.

Rzecznik zwrócił się więc do Minister z prośbą o odniesienie się do przedstawionych wątpliwości dotyczących opiniowanego projektu ustawy.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej w piśmie z 13 kwietnia 2021 r. poinformował, że projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw został zmodyfikowany. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 4 pkt 10 projektu, proponuje się dodanie art. 61a ust. 2 umożliwiającego Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, w celu ustalenia prawa do zasiłku i jego wypłaty, pozyskiwanie danych i informacji w zakresie niezbędnym do ustalenia prawa do zasiłków, ich wysokości, podstawy wymiaru oraz do ich wypłat od ubezpieczonych oraz płatników składek. Płatnicy składek i ubezpieczeni w celu ustalenia prawa do zasiłku i jego wypłaty będą zobowiązani bezpłatnie udostępnić niezbędne dane i informacje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Resort zaznaczył, że wprowadzane zmiany mają na celu usprawnienie procesu ustalenia prawa i wypłaty zasiłków.