Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w sprawie o rozwód.

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił swój udział w postępowaniu apelacyjnym w sprawie o rozwód J.O. i K.O. i w całości przyłączył się do zażalenia pełnomocnika pozwanej na postanowienie Sądu II instancji w przedmiocie odrzucenia apelacji pozwanej, wnosząc o jego uwzględnienie.

W ocenie Rzecznika postawione w zażaleniu zarzuty wymagają wnikliwego rozpatrzenia. Rzecznik dostrzegł bowiem problem braku literalnej podstawy prawnej umożliwiającej obecnie wniesienie zażalenia od postanowienia oddalającego wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony wraz z apelacją. Zdaniem Rzecznika, w świetle konstytucyjnego standardu ochrony prawa do sądu, konieczne jest zapewnienie możliwości weryfikacji rozstrzygnięcia o odmowie zwolnienia od kosztów postępowania apelacyjnego warunkującego dostęp do drugiej instancji sądowej. Zasadne jest więc skierowanie w tej sprawie pytania prawnego do Sądu Najwyższego.

Rzecznik podkreślił konieczność takiej wykładni przepisów prawa, która jest zgodna z podstawowymi zasadami Konstytucji. Interpretacja przepisów KPC prowadząca do wniosku, że aktualna treść art. 3941a § 1 pkt 1 oraz art. 3942 § 1 1 KPC w ogóle nie pozwala na zaskarżenie treści postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych, wydanego przez sąd drugiej instancji wobec wniosku zgłoszonego po raz pierwszy, wydaje się ograniczać w sposób nieuzasadniony prawo do sądu, zarówno w aspekcie zapewnienia dostępu do sądu (art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 Konstytucji), jak i w aspekcie prawa do sprawiedliwości proceduralnej (art. 45 ust. 1 w związku z art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji). W tej sytuacji przystąpienie RPO do postępowania jest konieczne i uzasadnione kompetencjami ustawowymi.