Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie braku uprawnień Żandarmerii Wojskowej do wszczęcia procedury Niebieskiej Karty wobec sprawców przemocy w rodzinie wojskowej.

Rzecznik Praw Obywatelskich powziął informację, że pomimo otrzymania przez Żandarmerię Wojskową nowych uprawnień w zakresie natychmiastowej izolacji sprawców przemocy domowej (art. 18a - art. 18k ustawy o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych) formacja ta nie posiada uprawnienia do wdrażania procedury "Niebieskiej Karty".

Wyeliminowanie tej luki przyczyniłoby się niewątpliwie do podniesienia skuteczności działań w obszarze przeciwdziałania i zwalczania przemocy domowej. Należy podkreślić, że efektywna realizacja tego obowiązku przez Rzeczpospolitą Polską jest wymogiem wynikającym z wiążących ją przepisów prawa międzynarodowego, w tym Konwencji Rady Europy o zapobieganiu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (dalej jako: Konwencja Stambulska).

Rzecznik zaznaczył, że zgodnie z art. 2 ust. 3 Konwencji Stambulskiej niniejszą konwencję stosuje się w czasie pokoju i w trakcie konfliktów zbrojnych, co oznacza, że szczególnym adresatem tej konwencji są Siły Zbrojne. Rzecznik podkreślił, że realizacja standardu ochrony wynikającego z Konwencji Stambulskiej obowiązuje nie tylko w relacjach zewnętrznych np. pomiędzy uczestnikami kontyngentów wojskowych a ludnością cywilną, ale również w relacjach wewnętrznych tj. w relacjach pionowych pomiędzy dowódcami a żołnierzami, relacjach poziomych pomiędzy żołnierzami, a także przede wszystkim w rodzinach wojskowych, a gwarantem tego standardu jest Żandarmeria Wojskowa. Z tego względu wyposażenie Żandarmerii Wojskowej w odpowiednie narzędzia prawne pozwalające na skuteczne wdrażanie "Niebieskiej karty" Rzecznik uważa za konieczne.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu dodania Żandarmerii Wojskowej do podmiotów uprawnionych do podejmowania procedury "Niebieskiej Karty".

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 17 lutego 2022 r. poinformował, że w ramach prac legislacyjnych prowadzonych w Ministerstwie Sprawiedliwości nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, której celem jest wzmocnienie ochrony osób doznających przemocy w rodzinie poprzez kompleksową regulację instytucji prawa cywilnego i karnego, stanowiącym uzupełnienie rozwiązań wprowadzonych ustawą o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw - Ministerstwo Sprawiedliwości przewidywało również zmianę w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie polegającą na przyznaniu Żandarmerii Wojskowej uprawnień do wszczęcia i prowadzenia procedury „Niebieskie Karty”. Przedmiotowe unormowanie zostało jednakże wyeliminowane z projektu ustawy procedowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości, na skutek ustaleń prowadzonych na etapie Zespołu programowania prac rządu, z uwagi na przedstawiony przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej projekt ustawy o zamianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw, w którym planowane są kompleksowe regulacje związane z procedurą „Niebieskie Karty”, w tym udziału w tych procedurach Żandarmerii Wojskowej.