Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Apelacyjnego utrzymującego w mocy postanowienie Sądu Okręgowego w sprawie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia z dnia 2019-01-11.
Skarga nadzwyczajna od postanowienia Sądu Apelacyjnego utrzymującego w mocy postanowienie Sądu Okręgowego w sprawie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia.
W dacie orzekania przez sądy w niniejszej sprawie art. 160 k.k.w. przewidywał obligatoryjne odwołanie udzielonego skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia w przypadku popełnienia przez niego w okresie próby umyślnego przestępstwa, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Z dniem 1 lipca 2015 r. na mocy art. 4 pkt 55 ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, art. 160 k.k.w. otrzymał nowe brzmienie, zgodnie z którym odwołanie udzielonego skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia w przypadku popełnienia przez niego w okresie próby umyślnego przestępstwa, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, nie jest obligatoryjne, jak miało to miejsce w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 1 lipca 2015 r., lecz fakultatywne i sąd ma możliwość odstąpienia w takiej sytuacji od odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy.
Nowelizacja ta była konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2013 r., sygn. SK 9/10, na mocy którego Trybunał orzekł, że art. 75 § 1 k.k. (w brzmieniu analogicznym do art. 160 § 1 pkt 1 k.k.w. sprzed nowelizacji z 2015 r.) w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości odstąpienia przez sąd od zarządzenia wykonania kary w sytuacji, gdy wobec skazanego ponownie orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Co istotne jednak, ustawa nowelizująca z 2015 r. nie zawiera żadnych przepisów intertemporalnych, co oznacza, że orzeczenia wydane w okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 1 lipca 2015 r. w przekonaniu Rzecznika Praw Obywatelskich naruszają art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem Rzecznika wykluczenie przez ustawodawcę rozstrzygnięcia przez sąd wykonawczy, czy zachodzą podnoszone przez skazanego szczególne względy przemawiające za brakiem konieczności wykonania kary pozbawienia wolności, nie sposób konstytucyjnie usprawiedliwić. Procedura zgodna z art. 45 Konstytucji nie może ograniczać roli sądu wykonawczego, przy rozstrzyganiu o zasadniczej zmianie sytuacji prawnej skazanego, do podejmowania decyzji formalnych. Takie niekonstytucyjne ograniczenie roli sądu zachodzi na gruncie art. 160 k.k.w. w brzmieniu sprzed nowelizacji, który istotnie ograniczał samodzielność jurysdykcyjną sądu poprzez sprowadzenie roli sądu wyłącznie do czynności czysto technicznych, przekreślając tym samym możliwość realnego sprawowania przez sąd wymiaru sprawiedliwości. Reguły sprawiedliwej procedury wymagają natomiast od ustawodawcy, by ten tworząc kształt konkretnej procedury wyposażył sąd w jego podstawowe atrybuty, w tej konkretnej sprawie, sprowadzające się do możliwości oceny, czy istnieją powody do odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia wobec skazanego. Takiej możliwości zarówno sąd pierwszej, jak i drugiej instancji w niniejszej sprawie nie miał.
Sąd Najwyższy stwierdził, że na autorze skargi nadzwyczajnej spoczywa obowiązek wskazania na czym – in concreto - polega niezgodność zaskarżonego orzeczenia z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, a więc wskazania, na czym - w tym zakresie - polega zarzucone uchybienie. Przenosząc powyższe ustalenia na grunt realiów procesowych niniejszej sprawie należy stwierdzić, że wniesiona przez Rzecznika Praw Obywatelskich skarga nadzwyczajna w rzeczywistości balansuje na granicy dopuszczalności procesowej. SN skonstatował ponadto, że wyartykułowany przez Rzecznika zarzut naruszenia przepisu art. 89 § 1 pkt 1 ustawy o SN przez naruszenie konstytucyjnej zasady wywodzonej z art. 45 ust. 1 Konstytucji, z uwagi na utrzymanie w mocy orzeczenia wydanego w oparciu o niezgodny z Konstytucją przepis art. 160 § 1 pkt 1 Kodeks karny wykonawczy w zakresie, w jakim nie przewidywał możliwości odstąpienia przez sąd od odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia w sytuacji, gdy wobec skazanego ponownie orzeczono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jeżeli przemawiają za tym szczególne względy okazał się bezzasadny, co przesądziło o konieczności oddalenia skargi nadzwyczajnej.