Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezgodności z Konstytucją przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich z dnia 2020-09-11.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezgodności z Konstytucją przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich.
Zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich w przypadku, gdy uprawniony do renty strukturalnej w trakcie jej pobierania nabędzie prawo do emerytury z ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia emerytalnego, lub ubezpieczenia społecznego rolników, rentę strukturalną zmniejsza się o kwotę tej emerytury. Rozporządzeniem Rady Ministrów zmieniającym ww. rozporządzenie wprowadzono natomiast, w odniesieniu do osób pobierających rentę strukturalną, obowiązek złożenia do właściwego organu rentowego wniosku o ustalenie prawa do emerytury z ubezpieczenia społecznego lub ubezpieczenia społecznego. Z uzasadnienia projektu rozporządzenia wynika, że celem nowelizacji było doprecyzowanie przepisów w związku z brakiem rozwiązań mających na celu zobowiązanie beneficjentów rent strukturalnych do przechodzenia na emeryturę ustawową po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Podkreślono, że w Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 określono, iż wypłaty renty strukturalnej powinny zostać pomniejszone o wysokość kwoty emerytury ustawowej po osiągnięciu przez beneficjenta wieku emerytalnego, niezależnie od tego, czy uprawniony do świadczenia złożył wniosek o emeryturę i czy emerytury są wypłacane.
Renta strukturalna została przyznana Skarżącemu decyzją Kierownika Biura Powiatowego ARiMR. W chwili przyznania tego świadczenia Skarżący nie posiadał uprawnień emerytalnych. W kolejnych latach organ wydawał decyzje zmieniające wysokość należnej renty strukturalnej z uwagi na zmiany wysokości kwoty najniższej emerytury z ubezpieczenia społecznego stanowiącej podstawę obliczania renty strukturalnej. W dniu 28 sierpnia 2009 r. ZUS wydał decyzję o przyznaniu Skarżącemu uprawnienia do pobierania świadczenia emerytalnego. We wrześniu 2009 r. Skarżący złożył wniosek o zawieszenie wypłacania emerytury. Jego intencją było zachowanie uprawnienia do renty strukturalnej w niezmienionej wysokości. Po wejściu w życie rozporządzenia z 27 lutego 2015 r. Skarżący złożył do ZUS wniosek o odwieszenie oraz o ponowne przeliczenie należnej emerytury. W związku z powzięciem informacji o nabyciu uprawnień emerytalnych przez Skarżącego Kierownik Biura Powiatowego ARiMR wydał decyzję o zmianie wysokości renty strukturalnej, w której zmniejszył wysokość renty przyznaje Skarżącemu na lata 2009-2015. W uzasadnieniu decyzji organ podniósł, że biorąc pod wzgląd jednoznaczne brzmienie przepisów normujących zasady zmniejszania rent strukturalnych zapisanych w § 14 ust. 1 rozporządzenia z 30 kwietnia 2004 r. podstawy do dokonania korekty świadczenia w przypadku ustalenia prawa do świadczenia emerytalnego są niezaprzeczalne. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR. Organ odwoławczy, wskazał, że w § 14 rozporządzenia z 30 kwietnia 2004 r. uregulowano kwestię zbiegu uprawnienia do renty strukturalnej oraz prawa do emerytury w ten sposób, że kwota wypłacanej renty strukturalnej pomniejszana jest o kwotę ustalonej emerytury. Przepis nie uzależnia zmniejszenia renty strukturalnej od faktu pobierania emerytury, a wyłącznie od nabycia do niej prawa.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich pozbawienie, w oparciu o przepis rozporządzenia, podmiotów uprawnionych do pobierania renty strukturalnej przyznanych im świadczeń w sytuacji, gdy nie pobierają one świadczeń emerytalnych z uwagi na brak takiego obowiązku stanowi naruszającą zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa ingerencję w konstytucyjne prawo własności. Za uprawnione należy bowiem uznać działanie beneficjentów, którzy w zaufaniu do obowiązujących przepisów dokonywali wyboru polegającego na dalszym pobieraniu renty strukturalnej zamiast emerytury. Zobowiązanie takich podmiotów do zwrotu otrzymanych świadczeń stanowi de facto nieprzewidywalną dla ich ingerencję w ich prawa majątkowe. Należy pamiętać, że celem stojącym za instytucją renty strukturalnej było zmotywowanie rolników zbliżających się do wieku emerytalnego do zaprzestania dotychczasowej działalności. Pozbawienie ich faktycznej wypłaty świadczeń w sytuacji wcześniejszego zaprzestania działalności zarobkowej należy więc ocenić jako rażące naruszenie zaufania obywateli do obowiązującego prawa i nieznajdujące uzasadnienia w wartościach wymienionych w Konstytucji naruszenie prawa własności.
Trybunał Konstytucyjny zauważył, że analiza skargi konstytucyjnej, zarówno jej petitum, jak i uzasadnienia, prowadzi do wniosku, że skarżący upatruje naruszenia przysługujących mu konstytucyjnych wolności i praw w ograniczeniu własności, podczas gdy ostateczne rozstrzygnięcie o konstytucyjnych wolnościach lub prawach wskazane przez skarżącego nie dotyczy własności. Po pierwsze, decyzja o obniżeniu wysokości renty strukturalnej za okres, za który nie zrealizowano płatności, nie wywołuje bezpośredniego uszczerbku w majątku osoby, której wcześniej przyznano to świadczenie w wyższej wysokości, lecz powoduje zmniejszenie wysokości przysługującego osobie uprawnionej roszczenia z tego tytułu i może skutkować pogorszeniem jej sytuacji materialnej jedynie na przyszłość. Po drugie, decyzja o obniżeniu wysokości renty strukturalnej za okres, za który wypłacono już to świadczenie, także nie dotyczy własności pobranych z tego tytułu środków, w szczególności nie przesądza o nakazie ich zwrotu. Skarżący nie sformułował także żadnych dodatkowych argumentów, które pozwalałyby uprawdopodobnić naruszenie innych wolności i praw wywodzonych z pozostałych wzorców kontroli wskazanych w skardze konstytucyjnej. W szczególności argumentów takich nie przedstawił w odniesieniu do art. 2 Konstytucji. Biorąc powyższe pod uwagę, wydanie wyroku w sprawie było niedopuszczalne, dlatego postępowanie zostało umorzone.