Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w sprawie zamieszczenia danych małoletniego w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym.

Przepisy ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym wyłączają zamieszczanie danych w Rejestrze w sytuacji popełnienia przez nieletniego czynu zabronionego z art. 200 § 1 k.k., jednakże nakazują automatyczne wpisanie do Rejestru osób, które do takiego czynu nie popełniły, ale zaledwie się do niego przygotowywały. Ponadto, o tym, że orzeczenie sądu, nawet w przypadku zastosowania najłagodniejszego środka w postaci upomnienia, może skutkować wpisem do urzędowego rejestru jako osoby niebezpiecznej dla otoczenia, uczestnicy postępowania nie mają świadomości. Informacja o takim skutku nie jest umieszczana w sentencji orzeczenia, a skutek ten następuje z mocy prawa. Osoby, których wpis dotyczy, w szczególności sam nieletni, dowiadują się o tym po fakcie, z zawiadomienia o dokonaniu wpisu, zatem już po uprawomocnieniu orzeczenia. W toku postępowania nie są więc na żadnym jego etapie informowane o tak dolegliwym środku. Nie mają więc możliwości podjęcia skutecznej ochrony przysługujących im praw.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, sytuacja taka narusza konstytucyjne prawo obywatela do sądu tj. do sądowej ochrony jego praw zagwarantowanych Konstytucją. Dlatego uzupełnienie postanowienia z 6 lipca 2020 r. jest niezbędne dla ochrony praw nieletniego. Do orzeczenia tego nie sporządzono uzasadnienia, nie można więc jednoznacznie przesądzić, jakie okoliczności stały się przyczyną niezamieszczenia w sentencji postanowienia o wyłączeniu zamieszczenia danych nieletniego w Rejestrze. Zdaniem Rzecznika jednak, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w sposób jednoznaczny i oczywisty wskazuje na zaistnienie okoliczności, wskazujących, że zamieszczenie danych w Rejestrze spowodowałoby niewspółmiernie surowe skutki dla nieletniego, a niezamieszczenie dodatkowego orzeczenia w sentencji postanowienia mogło wynikać jedynie z przeoczenia.