Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Zarządu Polskiego Radia w sprawie wolności wypowiedzi pracowników Polskiego Radia.

Rzecznik Praw Obywatelskich powziął informację o wydaniu przez Prezesa Zarządu Polskiego Radia zarządzenia w sprawie kontaktów pracowników oraz współpracowników Polskiego Radia z mediami, które przewiduje m.in.: zakaz wypowiedzi do mediów dla pracowników i współpracowników PR S.A. bez uzgodnienia z rzecznikiem prasowym i uzgodnienia tematów rozmowy. Tego typu regulacje budzą zaniepokojenie Rzecznika, zwłaszcza pod kątem ich potencjalnej niezgodności z obowiązującymi konstytucyjnymi i europejskimi standardami wolności wypowiedzi. Omawiane zarządzenie bardzo głęboko ingeruje w wolność wypowiedzi pracowników Polskiego Radia prowadząc niemalże do pozbawienia go jego istoty.

Rzecznik zauważył, że prawo pracownika do krytycznej oceny pracodawcy nie może budzić wątpliwości jako element przysługującej każdemu i zagwarantowanej w Konstytucji wolności wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Podkreślenia wymaga również fakt, że pracownicy Polskiego Radia prezentują swoje poglądy nie tylko jako pracownicy, ale także jako dziennikarze. Kwestią dopuszczalności zwolnienia pracownika-dziennikarza lub też ukarania go przez pracodawcę za jego wypowiedzi zajmował się Europejski Trybunał Praw Człowieka w kontekście naruszenia Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. W orzecznictwie Trybunału pojawia się kwestia szczególnej roli dziennikarza jako sygnalisty informującego społeczeństwo o nieprawidłowościach lub dostrzeżonych zagrożeniach. W konsekwencji, Trybunał wielokrotnie reagował na próby wpływania na dziennikarską wolność słowa oraz przyjął, że z uwagi na rolę dziennikarzy w demokratycznym społeczeństwie, władze mediów publicznych w dużo większym stopniu niż inni pracodawcy mają obowiązek zagwarantować im możliwość wykonywania pracy bez nacisków oraz wpływania na treści przez nich przekazywane. Standard ten odnosi się bez wątpienia także do Polskiego Radia.

Rzecznik zaznaczył również, że częścią wolności zagwarantowanej przez art. 10 Europejskiej Konwencji jest prawo publiczności do otrzymywania rzetelnej informacji. Temat pracy dziennikarzy i funkcjonowania mediów publicznych pozostaje w zainteresowaniu opinii publicznej i wywołuje obawy dotyczące utrzymania wysokiego poziomu standardów dziennikarskiego. Następstwa braku pluralizmu w mediach są groźne z punktu widzenia swobody wypowiedzi, ponieważ przekładają się na naruszenie praw odbiorców do uzyskiwania rzetelnej informacji na tematy istotne społecznie.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Prezes Polskiego Radia z prośbą o zmianę wskazanego zarządzenia w sposób gwarantujący pracownikom ochronę ich konstytucyjnie gwarantowanej wolności wypowiedzi.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Prezes Zarządu - Redaktor Naczelna Polskiego Radia w piśmie z 7 sierpnia 2020 r. zapewniła, że z uwagą będzie monitorowała przestrzeganie zasad uregulowanych zarządzeniem nr 4/VIII/2020 Prezesa Zarządu Polskiego Radia S.A. z dnia 20 lipca 2020 r. w sprawie kontaktów pracowników Polskiego Radia S.A. z mediami, jeżeli w toku stosowania tego aktu prawa wewnętrznego wyniknie konieczność jego modyfikacji, Zarząd niezwłocznie podejmie stosowne kroki, obecnie jednak nie znajduje po tego podstaw, bowiem zarządzenie nie narusza gwarantowanej konstytucyjnie wolności wypowiedzi pracowników i współpracowników. Jednocześnie art. 47 Konstytucji zapewniający prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym, w ocenie Prezes Zarządu, nie doznaje uszczerbku, gdy pracodawca zapozna się z publicznie dostępnymi wypowiedziami pracownika na swój temat.