Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału przed Sądem Apelacyjnym w sprawie nieuczciwego postanowienia umownego.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważa, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą TSUE, po stwierdzeniu przez sąd, że badane postanowienie ma charakter abuzywny w celu zapewnienia ochrony konsumenta i aby zapobiec stałemu stosowaniu nieuczciwych postanowień w umowach z konsumentami, sąd krajowy ma obowiązek wykluczyć stosowanie nieuczciwego warunku umownego. Ponadto, sąd krajowy jest zobowiązany przestrzegać zasady skuteczności i efektywności prawa UE. Prawidłowe stosowanie Dyrektywy 93/13 ma prowadzić nie tylko do przywrócenia równowagi między stronami poprzez usunięcie nieuczciwego postanowienia z umowy, ale również eliminować praktykę stosowania nieuczciwych postanowień przez przedsiębiorców. Bezspornym jest, że umowa, będąca podstawą sporu ma charakter konsumencki, ponadto, postanowienia umowy będące przedmiotem oceny w postępowaniu nie były indywidualnie uzgodnione, zostały sporządzone przez bank wcześniej, a konsument nie miał rzeczywistego wpływu na ich treść. Skutkuje to, zdaniem Rzecznika, koniecznością dokonania jego oceny pod kątem abuzywności, w treści na moment zawarcia umowy. Podkreślenia wymaga, że stwierdzenie, iż na tle prawa krajowego umowa nie może dalej obowiązywać po wyeliminowaniu z niej postanowień abuzywnych, aktualizuje, zgodnie z orzecznictwem TSUE, dalsze obowiązki sądu krajowego. Sąd powinien ustalić, czy ewentualne unieważnienie umowy spowoduje skutki rażąco niekorzystne dla konsumenta. Zdaniem Rzecznika w niniejszej sprawie unieważnienie umowy nie wywoła skutków rażąco niekorzystnych dla konsumentów, a ponadto konsumenci oczekują takiego właśnie rozstrzygnięcia.