Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich w dalszym ciągu kierowane są skargi na regulację dotyczącą prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Skarżący krytycznie oceniają określone w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ograniczenie dostępu do dodatkowego zasiłku opiekuńczego tylko w przypadku konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do 8. roku życia. Rzecznik podkreślił, że większość dzieci w wieku 9 lub 10 lat nie jest na tyle dojrzała lub samodzielna, by zorganizować sobie samodzielnie czas w domu, przygotować posiłek czy poradzić sobie w razie nieprzewidzianych okoliczności.

Przedmiotem skarg jest także kwestia regulacji okresu, na jaki ustalane jest prawo do tego świadczenia. Początkowo okres ten wynosił 14 dni i był regulowany przepisami ustawy. Następnie ustawą z dnia 31 marca 2020 r. wprowadzono w art. 4 ust. 3 upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego niż wskazany w ustawie, biorąc pod uwagę okres na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki lub okres niemożności sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych. W świetle § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku pielęgnacyjnego zasiłek ten przysługuje na okres zamknięcia placówek, jednak nie dłużej niż do dnia 26 kwietnia 2020 r. Rozporządzenie weszło w życie 9 kwietnia 2020 r.

Zdaniem Rzecznika optymalnym byłoby przyznanie prawa do tego świadczenia na cały okres zamknięcia placówek sprawujących opiekę nad dzieckiem.

Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o przedstawienie stanowiska wobec podniesionych kwestii.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pismem z dnia 5 maja 2020 r. poinformował Rzecznika, że kwestia wieku dziecka, na które przyznawany jest dodatkowy zasiłek opiekuńczy ma ugruntowane w przepisach uzasadnienie. Zgodnie z art. 4 ust. 2 specustawy dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Stąd też tryb i zasady przyznania dodatkowego zasiłku opiekuńczego odpowiadają procedurze uzyskania zasiłku opiekuńczego. Zasiłek opiekuńczy w przypadku dzieci do 8 roku życia został zapewniony pod pewnymi warunkami przewidzianymi w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, m.in. w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza. Odnosząc się do zaproponowanego rozwiązania polegającego na przyznaniu prawa do ww. świadczenia na cały okres zamknięcia placówek sprawujących opiekę nad dzieckiem Minister zauważył, że poprzez wprowadzenie art. 4 ust. 3 specustawy w nowym brzmieniu dokonano uelastycznienia długości okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, pozostawiając możliwość jego wydłużenia w gestii Rady Ministrów.