Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Infrastruktury w sprawie uregulowań dotyczących obrotu pocztowego.

Wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudziła uregulowana w ustawie o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 tzw. przesyłka hybrydowa. Zgoda na świadczenie tej usługi i upoważnienie na otwarcie przesyłki oraz na jej przekształcenie na formę elektroniczną ma pochodzić od adresata. Z powyższego wynika, że nadawca przesyłki, który jest stroną umowy o świadczenie usług pocztowych i inicjuje jej wykonanie oraz ją co do zasady opłaca, nie jest ujęty w dalszym procesie wykonywania usługi, chociaż może mieć prawy interes w tym, by przesyłka nie została otwarta przez operatora, nawet w przypadku zgody adresata. Zdaniem Rzecznika przyjęte rozwiązanie, oparte na zgodzie adresata, podczas, gdy intencją nadawcy nie było umożliwienie dostępu osób trzecich do zawartości przesyłki, może prowadzić do naruszenia tajemnicy pocztowej oraz naruszyć inne przepisy dotyczące ochrony informacji o jednostce. Ustawa powinna wskazywać, że w przypadku braku zgody adresata na przekształcenie przesyłki, operator pocztowy doręcza przesyłkę w formie listowej.

Ustawa nie wskazuje również, w jaki sposób operator otrzymując od nadawcy przesyłkę będzie uzyskiwał wiedzę, że adresat posiada profil zaufany oraz w jaki sposób będzie się kontaktował z adresatem w celu uzyskania zgody i upoważnienia do świadczenia ww. usługi.

Obawy Rzecznika budzi również możliwość zaprzestania świadczenia usług powszechnych przez operatora pocztowego. Ustawa nie przewiduje, czy odstępstwo od obowiązku świadczenia powszechnych usług pocztowych obejmuje określone terytorium, czy każdorazowo obszar całego państwa. Może to skutkować pozbawieniem pewnej części obywateli dostępu do jakichkolwiek usług pocztowych. W ustawie nie zostało także wprost przewidziane rozwiązanie zastępcze zapewniające korzystanie z podstawowych usług pocztowych w tym okresie.

Ponadto, treść decyzji zawierającej pozwolenie na odstępstwo lub jej istotne elementy – takie jak np. okres, na jaki została wydana, początek jej obowiązywania powinny zostać podane do wiadomości publicznej, tak aby dotarła do wiadomości wszystkich obywateli.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra Infrastruktury z prośbą o przedstawienie stanowiska odnośnie do zasygnalizowanych zastrzeżeń.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Infrastruktury w piśmie z 15 maja 2020 r., wyjaśniając wątpliwości dotyczące tajemnicy korespondencji, wskazał, że zgodnie z art. 15 zzu1 ust. 3 usługa realizowana jest wyłącznie na rzecz tych podmiotów, które posiadają profil zaufany i zgodnie z art. 15 zzu2 ust. 1 wyrazili zgodę na taki sposób doręczania przesyłki. Zgodnie z art.15 zzu3 ust. 2 to nadawca decyduje, czy przesyłka, którą nadaje, może być doręczana w postaci elektronicznej. W Regulaminie usługi Operatora pocztowego (§ 6 ust. 2) operator wyznaczony wskazał, że w przypadku, gdy w ocenie nadawcy przesyłka nie nadaje się do digitalizacji, nadawca powinien w sposób jednoznaczny oznaczyć, że przesyłka "nie podlega digitalizacji". Tak oznaczona przesyłka zostanie zawsze doręczona w sposób tradycyjny. Natomiast zgoda adresata zawsze musi być wyrażona w sposób uprzedni, co również szczegółowo określa Regulamin usługi. Minister podkreślił, że Poczta Polska S.A., jako operator pocztowy (będący jednocześnie operatorem wyznaczonym), zobowiązana jest do zachowania tajemnicy pocztowej, który to obowiązek podlega kontroli ze strony Urzędu Kontroli Elektronicznej. Odnosząc się do kwestii ewentualnego zaprzestania świadczenia usług powszechnych, w tym funkcjonowania placówek pocztowych, poinformował zaś, że Poczta Polska S.A. sukcesywnie normalizuje ten obszar poprzez wydłużanie godzin dostępności dla Klientów. Dodatkowo zgodnie z ostatnimi regulacjami powszechnymi klienci Poczty Polskiej S.A. mogą ponownie korzystać z usług pocztowych w blisko 200 placówkach zlokalizowanych w centrach/galeriach handlowych. Poczta Polska S.A. prowadzi intensywne działania ukierunkowane na przywrócenie w całej sieci, w możliwie najszybszym terminie, standardowych godzin funkcjonowania.