Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Głównego Inspektora Pracy w sprawie wyposażenia personelu medycznego w indywidualne środki ochrony.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich personel medyczny, zwłaszcza w przypadku zwalczania chorób zakaźnych, co do zasady wykonuje pracę w warunkach stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla swojego zdrowia lub życia. Dlatego też powinien być wyposażony standardowo w indywidualne środki ochrony przed takimi zagrożeniami. W sytuacji, gdy pracodawca nie zapewnia takim pracownikom, odpowiednich środków ochrony indywidualnej, wydaje się, że przysługuje im prawo powstrzymania się od pracy. Pracodawca nie realizuje bowiem jednego ze swoich podstawowych i standardowych obowiązków wobec tej kategorii pracowników.

Ponadto, w kontekście ogłoszonego stanu epidemii istotne znaczenie mają przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Z jej przepisów wynika, że kierownicy podmiotów leczniczych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Działania te obejmują m.in. stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej, zaniechanie zaś realizacji obowiązku podejmowania tych działań może rodzić odpowiedzialność karną. Natomiast po stronie personelu medycznego, udzielającego świadczeń zdrowotnych bez wymaganych indywidualnych środków ochrony, może z kolei rodzić także odpowiedzialność za wykroczenie.

Również i te okoliczności zdaniem Rzecznika przemawiają za tym, że personel medyczny pozbawiony adekwatnych indywidualnych środków ochrony, może w celu uniknięcia własnej odpowiedzialności skorzystać z przepisów art.

210 § 1 i 2 Kodeksu pracy.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Głównego Inspektora Pracy z prośbą o przedstawienie stanowiska.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Główny Inspektor Pracy pismem z dnia 23 kwietnia 2020 r. poinformował Rzecznika, że obowiązkiem pracowniczym szpitalnego personelu medycznego jest ratowanie zdrowia lub życia pacjentów, więc personel ten nie korzysta z przysługującego ogółowi zatrudnionych uprawnienia do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej. Zważywszy jednak na zagrożenia biologiczne, specyficzne dla placówek udzielających świadczeń zdrowotnych, pracodawca ma obowiązek prawidłowo zabezpieczyć pracowników, by można było mówić o zorganizowaniu pracy w bezpieczny i higieniczny sposób. W przypadku, gdy pracownicy placówek zdrowotnych podejmą decyzję o powstrzymaniu się od pracy z powodu zagrożenia życia i zdrowia, powołując się na art. 210 Kodeksu pracy, a pracodawca podejmie wobec nich działania porządkowe, będą oni mogli dochodzić swoich praw tylko przed sądem. Główny Inspektor Pracy nie dysponuje bowiem środkami prawnymi, które mogłyby powstrzymać pracodawcę przed krokami zmierzającymi do ukarania pracowników za powstrzymanie się od pracy z powodu epidemii koronawirusa.