Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie nowelizacji ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych.

Rzecznik Praw Obywatelskich od wielu lat monitoruje przebieg prac nad kształtem prawa dotyczącego ratownictwa wodnego w Polsce. Zaniepokojenie budzi fakt, że aktualnie definicja ratownika wodnego nie wskazuje, ile innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym powinien posiadać ratownik wodny, a samo pojęcie innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa.

Z dotychczasowej praktyki wynika, że inne kwalifikacje przydatne w ratownictwie wodnym są bardzo istotne w wykonywaniu profesjonalnego ratownictwa wodnego. Brak takich kwalifikacji ratowników wodnych uniemożliwia wykonywanie podstawowych zadań ustawowych przez podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego, określonych w art. 13 ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (dalej jako "ustawa o bezpieczeństwie…"). Tym samym brak takiej regulacji w istotny sposób wpływa na obniżenie bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych.

Zaproponowana w dniu 1 czerwca 2020 r. nowelizacja ustawy o bezpieczeństwie… ma na celu doprecyzowanie przepisów prawa w związku z brakiem jednoznacznego określenia definicji ratownika wodnego, z uwagi na niewskazanie, ile innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym powinien posiadać ratownik wodny oraz brakiem uregulowania pojęcia innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym.

Wątpliwości Rzecznika budzi fakt szeroko określonych w nowelizacji "innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym", które zostaną dookreślone w przepisach rozporządzenia. W tym miejscu warto przywołać art. 2 pkt 4 ustawy o bezpieczeństwie… definiujący ratownictwo wodne jako prowadzenie działań ratowniczych, polegających w szczególności na organizowaniu i udzielaniu pomocy osobom, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na obszarze wodnym. Obszarem wodnym natomiast, zgodnie z pkt 1 tego artykułu, są wody śródlądowe, wody przybrzeżne oraz kąpieliska, miejsca wykorzystywane do kąpieli, pływalnie i inne obiekty dysponujące nieckami basenowymi o określonej powierzchni.

Projektowane "inne kwalifikacje" to m.in. kwalifikacje: uprawniające do kierowania statkami na wodach śródlądowych oraz kwalifikacje do uprawiania turystyki wodnej, kwalifikacje w żegludze morskiej, takie jak: świadectwa i patenty w żegludze śródlądowej, uprawnienia motorowodne, świadectwa i dyplomy w żegludze morskiej, obsługi urządzenia radiowego nadawczego lub nadawczo-odbiorczego, używanego w radiokomunikacji lotniczej, morskiej i żeglugi śródlądowej, czy też kwalifikacje do kierowania pojazdami uprzywilejowanymi. Rzecznik nie podważa faktu, iż korespondują one z rodzajem zadań wykonywanych przez podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego, ale niewątpliwie nie dotyczą wszystkich obszarów wodnych, takich jak pływalnie i inne obiekty dysponujące nieckami basenowymi o określonej powierzchni.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o ponowne rozważenie projektowanej definicji "innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym", jak również o przekazanie projektowanych aktów do zaopiniowania w pierwszej kolejności WOPR-Zarząd Główny, jak i pozostałym jednostkom terenowym WOPR.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z 25 sierpnia 2020 r. poinformował, że w ocenie resortu projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych koresponduje z oczekiwaniami Rzecznika Praw Obywatelskich. Wątpliwości Rzecznika dotyczą katalogu innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym i tego czy nie został on określony zbyt szeroko oraz czy nie pominięto w nim kwalifikacji przydatnych na pływalniach krytych, odkrytych i parkach wodnych, z uwagi na wymagania w zakresie obsługi sprzętu specjalistycznego, w który są wyposażone tego typu obiekty. Sformułowane wątpliwości nie odnoszą się zatem do brzmienia projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych lecz do regulacji, która znajdzie odzwierciedlenie w przepisach rozporządzenia wydanego na podstawie delegacji ustawowej. Prace legislacyjne w zakresie brzmienia przepisów wykonawczych regulujących katalog innych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym są w toku. Sekretarz Stanu wyjaśnił też, że "inne kwalifikacje przydatne w ratownictwie wodnym", o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy w aktualnym brzmieniu tego przepisu, powinny być nie tylko przydatne do działań ratowniczych, lecz również różne od tych, które wynikają z ukończenia kursu ratownika wodnego określonego w przepisach rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie szkoleń w ratownictwie wodnym. Ukończenie takiego kursu potwierdza bowiem posiadanie wiedzy i umiejętności z zakresu ratownictwa wodnego i technik pływackich, co stanowi odrębną przesłankę wymienioną w przepisie ustawy. Ponadto kwalifikacje te nie mogą być tożsame z umiejętnościami nabytymi w ramach kursu kwalifikowanej pierwszej pomocy wskazanego w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 marca 2007 r. w sprawie kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy.