Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie zasad przyznawania dotacji dla czasopism kulturalnych z dnia 2020-02-18.
Wystąpienie do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie zasad przyznawania dotacji dla czasopism kulturalnych.
Na podstawie doniesień medialnych Rzecznik Praw Obywatelskich powziął informację o wątpliwościach związanych z udzieleniem przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotacji dla czasopism kulturalnych na lata 2020-2022. Jak wskazują dziennikarze, wśród czasopism, którym nie udzielono dotacji znalazły się tytuły kluczowe dla debaty publicznej w kontekście rozwoju szeroko rozumianej kultury oraz o uznanej pozycji, w tym m.in.: "Tygodnik Powszechny", "Przegląd polityczny", "Krytyka Polityczna", "Liberté!", "Dwutygodnik" oraz "Pismo". Ponadto, dotacja nie została przyznana Fundacji Szansa dla Niewidomych. Sytuacja ta powtarza się od kilku lat. Warto wskazać przede wszystkim, iż w 2017 roku pisma mniejszości - żydowski "Midrasz" oraz romski "Dialog Pheniben" - również nie otrzymały wsparcia finansowego z Ministerstwa.
Zadaniem władz publicznych na gruncie art. 6 Konstytucji jest stwarzanie warunków upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju. Ponadto, art. 73 Konstytucji RP gwarantuje każdemu wolność twórczości artystycznej, a także wolność korzystania z dóbr kultury. Należy również podkreślić, że z artykułu 2 Konstytucji RP wynika obowiązek władz publicznych działania w taki sposób by zapewnić realizację zasady zaufania obywateli do państwa. Wsparcie prasy specjalistycznej, w tym poświęconej tematyce kulturalnej, ma również kluczowe znaczenie dla realizacji praw obywateli do wolności wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji zagwarantowanych w art. 54 Konstytucji.
Kryteria przyznawania punków w ramach opisanego programu są niejasne, co stoi w sprzeczności obowiązującymi standardami. W ocenie Rzecznika decyzje w tym zakresie powinny być podejmowane w oparciu o przejrzyste zasady. Dodatkowo należy wskazać, że dobrą praktyką Ministerstwa było publikowanie składu komisji ekspertów oceniających nadesłane w konkursie wnioski. Obecnie jednak informacje te nie są dostępne.
W postępowaniu o charakterze administracyjnoprawnym, organ administracji publicznej powinien stanowić przejrzyste, jednoznaczne zasady postępowania i oceny zgłoszonych ofert. W szczególności kryteria kwalifikacji ofert do postępowania konkursowego oraz kryteria ich wyboru powinny być jasne, precyzyjne i zrozumiałe dla wszystkich uczestników postępowania. Zapisy niejednoznaczne, niejasne bądź stosowanie przez organ kryteriów oceny nie wynikających z istniejących regulacji, narusza zasadę jawnego i transparentnego działania przez organy władzy publicznej, która stanowi jeden z podstawowych standardów demokratycznego państwa prawnego, mających służyć pogłębianiu zaufania obywateli do państwa i jego organów.
Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zajęcie stanowiska w niniejszej sprawie.