Kasacja w sprawie polegającej na umorzeniu postępowania w przedmiocie wyroku łącznego z dnia 2018-05-23.
Kasacja w sprawie polegającej na umorzeniu postępowania w przedmiocie wyroku łącznego.
Przy formułowaniu zarzutu kasacyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich miał w polu widzenia, że jak wynika z motywów zaskarżonego kasacją wyroku łącznego, uchybieniem pierwotnym było błędne uznanie przez Sąd Okręgowy, że okoliczność, iż skazany popełnił pierwszy realny zbieg przestępstw przed 8 czerwca 2010 r. nakazuje stosować przepisy materialnoprawne sprzed tej daty również w odniesieniu do pozostałych zbiegów realnych, składających się z przestępstw popełnionych po tej dacie. Z uzasadnienia wyroku łącznego wynika w sposób bezsporny, że to właśnie ta okoliczność oraz fakt, że skazany wniósł o połączenie kar tylko z wyroków sądów rejonowych były bezpośrednią przyczyną uznania przez ten organ procesowy, iż brak jest podstaw do uczynienia podstawą kary łącznej kary jednostkowej orzeczonej w sprawie Sądu Okręgowego.
Ponadto, Rzecznik zauważył, że analiza treści sentencji tego wyroku nie budzi najmniejszych wątpliwości, że Sąd umorzył nie tylko postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym wyroku Sądu Okręgowego, ale również całe postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego wobec skazanego. Ten stan rzeczy spowodował, że nie jest obecnie możliwe, bez wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonego kasacją wyroku łącznego, orzeczenie kar łącznych, których podstawą mogłyby być kary jednostkowe, których dotyczył wyrok łączny Sądu Okręgowego. Umorzenie całego postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego wobec tego skazanego skutkuje bowiem występowaniem w tym zakresie powagi rzeczy osądzonej, a zatem jest negatywną przesłanką procesową do orzekania w tym przedmiocie.
W ocenie Sądu Najwyższego Sąd Okręgowy ewidentnie wadliwie określił granice i zawartość treściową poszczególnych zbiegów przestępstw, myląc kwestię realnego zbiegu przestępstw z dopuszczalnością łączenia kar wymierzonych za przestępstwa pozostające w takowym zbiegu. Kolejnym uchybieniem Sądu, które przełożyło się na ewidentnie wadliwe rozstrzygnięcie tego sądu, było również i to, że przedmiotem swoich analiz organ ten uczynił wyłącznie wymierzone skazanemu kary pozbawienia wolności, podczas gdy wyrokami w pięciu sprawach orzeczono wobec oskarżonego także kary grzywny, które w świetle art. 85 Kodeksu karnego, w brzmieniu obowiązującym w dniu orzekania, niewątpliwie miały charakter kar podlegających łączeniu. Z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego nie wynika przy tym, co spowodowało, że kwestia łączenia tychże kar pozostała poza zakresem rozważań sądu. Niezależnie jednak od przyczyny tej wadliwości, niedostrzeżenie potrzeby łączenia kar grzywien, stanowiło rażącą obrazę art. 85 k.k. i było jedną z przyczyn wadliwej oceny, że kary orzeczone wyrokiem Sądu Okręgowego nie podlegają łączeniu z karami wymierzonymi wyrokami Sądów Rejonowych. Najistotniejszym błędem Sądu Okręgowego było jednak to, że odwołując się do brzmienia art. 4 § 1 k.k., sąd przyjął, że fakt, że oskarżony dopuścił się przestępstwa przypisanego wyrokiem Sądu Rejonowego w dniu 9 września 2009 r. (a więc przed dniem 8 czerwca 2010 r., kiedy wszedł w życie przepis art. 89 § la k.k.) sprawia, że niemożliwe jest objęcie węzłem kary łącznej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego oraz kar bezwzględnych pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami Sądów Rejonowych. Stanowisko to było oczywiście błędne. Odwoływanie się do konstrukcji art. 4 § 1 k.k., w przypadku orzekania kary łącznej, jest dopuszczalne tylko w ramach określonego zbiegu przestępstw. Jedynymi przestępstwami popełnionymi przed dniem 8 czerwca 2010 r. były natomiast przestępstwa tworzące pierwszy realny zbieg, gdzie kwestia względności ustawy w związku ze zmianami wprowadzonymi do treści art. 89 k.k. w ogóle się nie aktualizowała.