Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w sprawie o umieszczenie danych nieletniego w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dnia 2019-10-21.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w sprawie o umieszczenie danych nieletniego w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich nieletni doświadczył konsekwencji wadliwego ujęcia przepisów ustawy, które pozbawiły go możliwości zajęcia stanowiska w kluczowej dla niego kwestii, a mianowicie w przedmiocie umieszczenia jego danych w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Otóż orzeczenie wydane wobec nieletniego, który popełnił czyn karalny określony w art. 2 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i w którym orzeczono wobec nieletniego środek przewidziany przez ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich wywołuje skutki dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, nieletni ma obowiązek poddać się określonym środkom wychowawczym, poprawczym bądź wychowawczo-leczniczym, bądź karze. Po drugie, jest zasadą, że dane nieletniego są umieszczane w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Istotne jest jednak to, że ten drugi skutek następuje z mocy prawa, sąd orzekający nie wydaje żadnego rozstrzygnięcia w tym zakresie.
Sąd może jednak orzec, że dane sprawcy czynu na tle seksualnym nie będą umieszczone w Rejestrze. Możliwość taką przewiduje art. 9 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym. Przepis ten określa przesłanki, które pozwalają sądowi na takie rozstrzygnięcie wobec sprawcy. Do pierwszej grupy należą te przesłanki, w których sąd uwzględnia dobro pokrzywdzonych, w szczególności małoletnich. Do drugiej grupy zaliczyć można te sytuacje, kiedy sąd bierze pod uwagę także interes sprawcy. Ustawa przewiduje także tryb odwoławczy wobec tej części orzeczenia, zgodnie z art. 9 ust. 5 na orzeczenie w przedmiocie zamieszczenia danych w służy zażalenie, jeżeli nie wniesiono apelacji.
Zdaniem Rzecznika taka regulacja może stanowić swoistą pułapkę proceduralną dla osoby uczestniczącej w postępowaniu, która nie jest świadoma skutków orzeczenia sądu, albo dowiaduje się o tych skutkach dopiero po zakończonym postępowaniu, gdy upłynęły już wszystkie terminy procesowe, zwykle wówczas, gdy jest zawiadamiana o umieszczeniu jej danych w Rejestrze. W toku postępowania nieletni nie jest na żadnym jego etapie informowany o tak dolegliwym środku. Nie ma więc możliwości podjęcia skutecznej ochrony przysługujących mu praw. Dodatkowo, osoba taka ma bardzo ograniczone możliwości kwestionowania skutku orzeczenia w postaci zamieszczenia danych w rejestrze, skoro o skutku tym sąd nie orzeka. Co istotne, z tym samym problemem zderza się pokrzywdzony, który z uwagi na swój własny interes chciałby uniknąć umieszczenia danych sprawcy w Rejestrze.
Sąd Rejonowy oddalił wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich o uzupełnienie postanowienia, albowiem zgodnie z art. 351 § 1 k.p.c. Sąd może uzupełnić orzeczenie, jeżeli nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu. Ponadto, przepis art. 9 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym mówi, że Sąd może orzec o wyłączeniu zamieszczenia danych o osobie, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanej ustawy, a nie że z urzędu powinien zamieścić takie orzeczenie. Z tego względu Sąd uznał, że brak jest podstaw do uzupełnienia postanowienia.