Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia powodów z dnia 2019-08-23.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia powodów.
Postanowieniem z dnia 29 maja 2019 r. Sąd Okręgowy udzielił zabezpieczenia powodom w postaci zakazania pozwanemu publikacji dwóch artykułów zamieszczonych na stronie internetowej oraz publikacji wszelkich dalszych artykułów o tożsamej treści, przez okres roku. Obie wskazane publikacje dotyczyły m.in. kariery zawodowej prokuratorów związanych z postępowaniem w sprawie tzw. afery podsłuchowej.
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że przesłankami udzielenia zabezpieczenia w każdej sprawie cywilnej są uprawdopodobnienie roszczenia oraz uprawdopodobnienie interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. W ocenie Sądu Okręgowego, obie przesłanki zostały spełnione. W odniesieniu do zabezpieczenia polegającego na zakazie publikacji w sprawach o ochronę dóbr osobistych, jak w niniejszym przypadku, ustawodawca przewidział dodatkowy wymóg, zabezpieczenie w formie zakazu nie może stać w sprzeczności z ważnym interesem publicznym. Sąd Okręgowy przyjął, że o interesie społecznym można mówić jedynie w przypadku przekazywania informacji prawdziwych, a w niniejszym przypadku zachodzi ewentualna wątpliwość co do merytorycznej zawartości publikacji. Skoro wskazane dowody uprawdopodobniają twierdzenie, że w artykułach nie przedstawiono prawdziwych informacji, Sąd uznał za zasadne ograniczenie funkcjonowania publikacji w internecie i to na maksymalny czas trwania zakazu z uwagi na niskie prawdopodobieństwo zakończenia postępowania w okresie wcześniejszym. Jednocześnie jednak Sąd Okręgowy przyjął, że przedmiotowe artykuły odnoszą się do istotnych okoliczności oraz ocenił, że awanse i kariery w sferze publicznej powinny podlegać ocenie społecznej i z tego względu mogą być tematem podlegającym zainteresowaniu dziennikarzy.
Zdaniem Rzecznika Sąd Okręgowy nie zestawił ze sobą interesu publicznego oraz interesu osób, których dobra zgodnie z twierdzeniami pozwu zostały naruszone i nie odpowiedział na pytanie, czy zastosowanie zakazu jest konieczne oraz proporcjonalne w demokratycznym społeczeństwie ze względu na ochronę dobrego imienia powodów. Sąd Okręgowy uznając za spełnioną przesłankę uprawdopodobnienia roszczeń powodów, a priori wykluczył analizę wpływu zabezpieczenia na interes publiczny, pomijając szczególną misję środków społecznego przekazu i szerszy kontekst publikacji. Interes publiczny jest pojęciem niedookreślonym. W kontekście publikacji prasowych przyjmuje się, że interes publiczny odnosi się do kluczowej roli prasy w demokratycznym państwie prawnym w zakresie rzetelnego informowania obywateli, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej. W niniejszej sprawie wyraża się on w zasadzie jawności życia publicznego, w tym funkcjonowania prokuratury w Polsce i prawie obywateli do informacji na temat tzw. afery podsłuchowej, która wstrząsnęła polską sceną polityczną. Sąd Okręgowy pominął, że artykuły poddane zakazowi publikacji dotyczyły nie tylko kwestii awansów i karier w sferze publicznej, lecz szerszego kontekstu związanego z jedną z największych afer politycznych ostatniej dekady, której kulisy budziły i budzą zainteresowanie opinii publicznej.
W ocenie Rzecznika orzekanie zakazu publikacji powinno mieć charakter wyjątkowy, a zakaz publikacji materiału prasowego powinien być stosowany w sposób proporcjonalny i wyważony w stosunku do zamierzonego celu i tylko w sytuacjach koniecznych do zabezpieczenia ważnych interesów społecznych i indywidualnych. Każdy zakaz publikacji, a szczególnie dotyczący prasy, musi być przedmiotem wnikliwego badania. Sąd Okręgowy nie rozważał przy tym zastosowania innego środka zabezpieczającego, który nie stałby w sprzeczności z interesem publicznym. Ponadto, Sąd w uzasadnieniu postanowienia nie wskazał, które okoliczności dotyczące powodów, przedstawione w publikacjach, uznał za prawdopodobnie nieprawdziwe. Samo stwierdzenie, że wskazane dowody uprawdopodobniają twierdzenie, że w artykułach nie przedstawiono prawdziwych informacji, a powodów postawiono w negatywnym świetle, w żadnej mierze nie mogło wyłączyć analizy ewentualnej sprzeczności zakazu publikacji z ważnym interesem publicznym.
W ocenie Sądu Apelacyjnego każde postanowienie sądu o zakazie publikacji określonego materiału prasowego lub rozpowszechniania określonej informacji musi być poprzedzone zbadaniem, czy zakaz publikacji nie narusza uzasadnionego, ważnego interesu publicznego. Zakaz publikacji materiału prasowego powinien być stosowany w sposób proporcjonalny i wyważony w stosunku do zamierzonego celu i tylko w sytuacjach koniecznych do zabezpieczenia ważnych interesów społecznych i indywidualnych. Sąd Okręgowy nie odniósł się w pełni do kwestii uprawdopodobnienia interesu prawnego. Wskazał co prawda, że pozwany jeden raz ponownie opublikował treść spornego artykułu pod innym tytułem jednakże, nie wskazał, że poza tą jedną publikacją istnieje ryzyko dalszych publikacji, a w konsekwencji dalszych naruszeń. Sąd powinien ocenić w jakim stopniu ryzyko ponownej publikacji tego artykułu istnieje i czy zostało to dostatecznie uprawdopodobnione. W treści zaskarżonego postanowienia Sąd Okręgowy nie ocenił tej kwestii. Skutki opublikowania ponad roku temu spornych artykułów nie są uzależnione od obecnej aktywności pozwanych, którzy, jak wynika z akt sprawy, nie publikują tego artykułu wśród aktualnych wiadomości, nie podejmują też żadnych innych działań, które miałyby na celu dotarcie z przekazem zawartym w tych artykułach do osób, które dotąd nie zapoznały się z jego treścią.