Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w sprawie z wniosku Starosty o uchylenie uchwał walnego zebrania delegatów Stowarzyszenia.

Motywem zainicjowania niniejszej sprawy było twierdzenie o niezgodnym ze statutem Stowarzyszenia zwołaniu walnego zebrania. Starosta wniósł więc, w oparciu o przepisy Prawa o stowarzyszeniach, o uchylenie uchwał walnego zebrania delegatów. W ocenie Starosty zostało ono zwołane przez Zarząd nieposiadający w chwili dokonywania tej czynności legitymacji do jej dokonania w związku z upływem kadencji. Sąd Rejonowy oddalił wniosek Starosty opierając się szczególnie na okoliczności, że kwestia legalności zwołania walnego zebrania delegatów, na którym podjęte zostały kwestionowane uchwały, przesądzona została prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego, którym oddalono wniosek Starosty o ustanowienie kuratora dla Stowarzyszenia, oparty na tych samych podstawach faktycznych, co wniosek inicjujący niniejszą sprawę. Sąd nie dopatrzył się również zarzucanych przez Starostę uchybień formalnych w procesie podejmowania spornych uchwał, które wpływałyby na ważność podjętych uchwał. Apelację od postanowienia Sądu Rejonowego wywiódł Starosta zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie przepisów postępowania.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich apelacja wnioskodawcy nie zawiera usprawiedliwionych podstaw, w związku z tym powinna podlegać oddaleniu w całości. Zarówno oddalenie wniosków dowodowych Starosty, jak i pominięcie dowodu z przesłuchania strony było w okolicznościach sprawy w pełni zasadne. Wnioski dowodowe Starosty, które jego zdaniem niezasadnie Sąd oddalił, były - wobec przesądzenia w uprzednim postanowieniu Sądu Okręgowego - w sposób oczywisty bezprzedmiotowe. Bezzasadny jest również zarzut błędnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. W tym kontekście należy podkreślić, że ocenie Sądu w niniejszej sprawie podlegały czynności dokonywane nie przez organ administracji, czy inny "profesjonalny" podmiot, ale organizację społeczną, która nie korzysta w swojej bieżącej działalności ze wsparcia prawnego. W praktyce funkcjonowania tego rodzaju organizacji odstępuje się od nadmiernego formalizmu.

Ponadto, Rzecznik podkreślił, że ograniczenia wolności zrzeszania się dopuszczalne są w ściśle określonych warunkach. Jak wynika z przepisów Konstytucji, wolność zrzeszania się podlegać może ograniczeniom wyłącznie wówczas, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. W kontekście powyższego należy zaakcentować, że podejmując wobec Stowarzyszenia czynności nadzorcze, Starosta w żaden sposób nie uzasadnił wpływu zarzucanych Stowarzyszeniu uchybień na wartości uzasadniające ograniczanie wolności zrzeszania się.