Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie ze skargi na transkrypcję aktu urodzenia.

Skarżąca zwróciła się z wnioskiem do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego o przeniesienie do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji brytyjskiego aktu urodzenia jej syna. W jego akcie urodzenia jako rodziców wskazano dwie kobiety. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił przeniesienia do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia uzasadniając, że transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Wojewoda utrzymał ww. decyzję w mocy. Następnie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił w całości skargę wskazując, że wpisanie do polskich ksiąg stanu cywilnego aktu urodzenia, w którym jako rodzice wskazane są dwie kobiety, stanowiłoby pogwałcenie podstawowych zasad polskiego porządku prawnego.

Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że na gruncie obecnie obowiązującej ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego transkrypcja zagranicznego dokumentu stanu cywilnego jest obligatoryjna, jeżeli obywatel polski, którego dotyczy zagraniczny dokument stanu cywilnego, posiada akt stanu cywilnego potwierdzający zdarzenia wcześniejsze sporządzony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i żąda dokonania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego lub ubiega się o polski dokument tożsamości lub nadanie numeru PESEL. W niniejszej sprawie okolicznością bezsporną jest, że syn skarżącej jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej. Każdemu obywatelowi polskiemu przysługuje prawo do posiadania dowodu osobistego, a także prawo do otrzymania paszportu. Przeniesienie do polskiego rejestru stanu cywilnego zagranicznego aktu urodzenia obywatela polskiego jest więc warunkiem koniecznym realizacji jego prawa do otrzymania paszportu, a także wynikających z posiadania paszportu praw do przekraczania granicy, pobytu za granicą oraz poświadczania obywatelstwa polskiego i tożsamości osoby w nim wskazanej w zakresie danych, jakie dokument ten zawiera.

Zdaniem Rzecznika odmowa dokonania transkrypcji aktu urodzenia małoletniego obywatela RP narusza jego prawo do obywatelstwa, potwierdzenia tożsamości, a w konsekwencji, może też prowadzić do naruszenia prawa do ochrony zdrowia, prawa do nauki, prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego oraz prawa do swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania. W przyszłości brak dokumentu potwierdzającego polskie obywatelstwo uniemożliwiłby mu także korzystanie z konstytucyjnych praw i wolności ściśle związanych z obywatelstwem.