Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie braku regulacji umożliwiających odwrócenie skutków reprywatyzacji wobec byłych lokatorów objętych wyrokami eksmisyjnymi, po wydaniu przez Komisję Weryfikacyjną stosownej decyzji.

W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje problematyka związana z uregulowaniem sytuacji prawnej byłych najemców lokali mieszkalnych, znajdujących się w budynkach posadowionych na nieruchomościach, co do których Komisja Weryfikacyjna wydała jedną z decyzji wymienionych w art. 29 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa.

W swoim poprzednim wystąpieniu skierowanym do resortu sprawiedliwości Rzecznik wskazał, że na gruncie obowiązującego stanu prawnego nie jest możliwe przywrócenie pierwotnych uprawnień do lokali mieszkalnych ich byłym najemcom w sytuacji, gdy utrata tytułu prawnego i obowiązek opuszczenia lokalu zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądowym. Z żadnego zaś przepisu w/w ustawy nie wynika, aby decyzja Komisji Weryfikacyjnej powodowała wyłom w zasadzie prawomocności orzeczeń sądowych, wynikającej z art. 365 k.p.c., i niweczyła wynikające z tych orzeczeń skutki prawne.

W konsekwencji istnieje grupa byłych najemców nieruchomości warszawskich, która pozostaje poza działaniem ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, i poza przewidzianą w tej ustawie ochroną.

W ocenie Rzecznika, bez wątpienia będąca założeniem prawodawcy, ochrona byłych najemców lokali mieszkalnych dotkniętych reprywatyzacją, polegająca na restytucji utraconych uprawnień do lokali, nie może nastąpić bez stosownych zmian ustawodawczych.

Ponieważ Rzecznik nie otrzymał dotąd odpowiedzi na wskazane wystąpienie, ponownie zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie oraz o poinformowanie o ewentualnych planowanych działaniach legislacyjnych w tej materii.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 15 kwietnia 2019 r. podkreślił, że działania prowadzone przez Komisję do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich, (dalej „Komisja”), mają na celu przywrócenie sprawiedliwości, bezpieczeństwa, zaufania obywateli do organów władzy publicznej poprzez odwrócenie negatywnych skutków niezgodnej z prawem reprywatyzacji. Nadrzędnym zadaniem Komisji, obok przywrócenia ochrony praworządności poprzez wyeliminowanie z obrotu prawnego wadliwych decyzji, jest ochrona praw obywatelskich, które w trakcie procesów reprywatyzacyjnych podlegały naruszeniom. Działając w ten sposób Komisja zapewnia ochronę praw obywateli oraz ma na uwadze szeroko rozumiany interes publiczny. Nie sposób zgodzić się z twierdzeniami pisma Rzecznika, że wskazani w piśmie lokatorzy pozostają poza ochroną przewidzianą w przepisach ustawy. Sekretarz Stanu poinformował, że aktualnie nie są procedowane zmiany legislacyjne dotyczące wprowadzania szczególnych uregulowań związanych z możliwością zaskarżania prawomocnych wyroków eksmisyjnych jedynie przez wybraną grupę najemców, albowiem należy mieć na uwadze spójność systemu prawa oraz zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji. Nie oznacza to jednak pozostawienia byłych lokatorów, w stosunku do których sąd orzekł eksmisję lub oddalił ich powództwo o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu bez pomocy i wsparcia Komisji. Ponadto, działania Komisji pozwoliły na zabezpieczenie ponad 12 min zł na specjalnym rachunku bankowym m.st. Warszawy. Środki te zgodnie z ustawą z dnia 9 marca 2017 r. mogą być przez m.st. Warszawa przeznaczone wyłącznie na wypłatę odszkodowań i zadośćuczynień dla osób poszkodowanych reprywatyzacją nieruchomości warszawskich.