Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w sprawie wykonania nowelizacji ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska.

Rzecznik Praw Obywatelskich z dużym zadowoleniem przyjął uchwalenie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw. Zawarte w niej rozwiązania stanowią pierwszy, ale niezwykle ważny krok w kierunku przekształcenia Inspekcji Ochrony Środowiska w prawdziwą "policję środowiskową".

O potrzebie funkcjonowania takiej formacji Rzecznik przekonuje się zarówno rozpatrując wpływające do jego Biura skargi, jak też rozmawiając z obywatelami podczas spotkań regionalnych. Wspomniane doświadczenia ukazują, z jak dużymi problemami (finansowymi, kadrowymi, organizacyjnymi, sprzętowymi) boryka się Inspekcja, przez co nie może ona w pełni realizować swojej roli, jaką jest kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska. Rezultatem wejścia w życie ww. ustawy ma być m.in. znaczne zwiększenie zatrudnienia w organach Inspekcji, a także zmiany organizacyjne powodujące zwiększenie możliwości wykonywania zadań.

Tymczasem w ustawie budżetowej na rok 2019 nie odzwierciedlono wydatków deklarowanych w nowelizacji. Wykonanie innych elementów reformy Inspekcji również budzi zastrzeżenia. Rzecznik zauważył ponadto, że Minister Środowiska nie skorzystał do tej pory z upoważnienia zawartego w nowym art. 8e ust. 3 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska i nie wydał dotychczas rozporządzenia określającego zakres i sposób przeprowadzenia kursu oraz warunki zdania egzaminu końcowego, wymagane do wykonywania pracy na stanowisku inspektora IOŚ. Bez tego rozporządzenia trudno zaś będzie zrealizować planowany wzrost zatrudnienia w organach Inspekcji w szczególnie newralgicznym obszarze - wydziałach i działach inspekcji. Pojawia się również wątpliwość odnośnie do stopnia realizacji zmian organizacyjnych w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska. Z rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zasad i sposobu organizacji wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska oraz ich delegatur wynika, że w terminie 60 dni od wejścia w życie rozporządzenia (tj. od 1 stycznia 2019 r.), struktura wojewódzkich inspektoratów i ich delegatur miała zostać dostosowania do nowych ram organizacyjnych (w szczególności dotyczy to tworzenia grup interwencyjno-wyjazdowych). Analiza informacji na stronach BIP poszczególnych inspektoratów prowadzi jednak do wniosku, że nie wszędzie uczyniono zadość wspomnianemu wymogowi.

Rzecznik zwrócił się z prośbą o przedstawienie informacji w przedmiocie wykonania przywołanej na wstępie ustawy oraz o wskazanie ewentualnych barier, w tym finansowych, jakie mogą utrudniać realizację reformy IOŚ.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Główny Inspektor Ochrony Środowiska w piśmie z 25 kwietnia 2019 r. wyjaśnił, że brak odzwierciedlenia środków na realizację zwiększonych zadań Inspekcji w ustawie budżetowej wynika z faktu, że są trzy różne źródła finansowania tych zadań: budżet państwa, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Ponadto środki budżetu państwa są przekazywane w formie rezerwy celowej, natomiast z pozostałymi jednostkami muszą być dodatkowo zawarte odpowiednie umowy. Niezależnie od powyższego, zarówno w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska, jak i w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska, trwa proces pozyskiwania pracowników na przyznane 600 nowych etatów. Rozpoczęcie pierwszego cyklu szkoleń dla nowych inspektorów zostało zaplanowane pod koniec I półrocza 2019 r., a przeprowadzenie egzaminów pod koniec tego roku. Egzaminem tym będą objęci nowo zatrudnieni pracownicy w lOŚ. GIOŚ zapewnił również, że w każdej sytuacji, która tego wymaga, korzysta z przysługującego mi uprawnienia określonego w ustawie o lOŚ i powołuje zespół kontrolny.